Yaşlılıkta beyin sağlığının korunması için değil, çocukluktan, gençlikten başlayarak sızma zeytinyağı kullanılması daha güçlü bir hafıza için yararlı görülüyor. Bunu, 6 buçuk yıl süren bir çalışma söylüyor.
Kimileri sağlıklı yaşam için bol bol ‘kuyruk yağı’ tüketilmesini önerse de ‘Akdeniz diyeti’ günümüz uzmanlarının büyük çoğunluğu tarafından sağlıklı bir yaşam için ideal beslenme şekli olarak kabul ediliyor. Akdeniz diyetinin temelinde yemeklik yağ olarak zeytinyağı kullanılması, yüksek oranda bitkisel içerikli beslenme, orta ile yüksek arası miktarlarda balık ve diğer deniz ürünlerinin tüketilmesi, düşük oranda et tüketimi, az ile orta arası miktarlarda süt ürünleri gibi unsurlar yer alıyor. Akdeniz diyetinin insan sağlığı bakımından en çok tartışılan ve deneysel, klinik ve saha çalışmalarda en çok vurgulanan özelliği kalp-damar sağlığı bakımından sağladığı yararlar.
AKDENİZ DİYETİNİN FAYDALARI
İspanya’da 2005 ve 2010 yılları arasında 66 ay süren ve 7 bin 447 kişi üzerinde yürütülen uzun süreli, çok merkezli bir kapsamlı çalışmada (PREDIMED-NAVARRA) farklı katkılarla desteklenen Akdeniz diyetinin kalp ve damar sistemi üzerindeki etkileri incelenmiş. Çalışma yaşları 55-80 arasında olan ve herhangi bir kalp ve damar hastalığı bulunmayan, ancak tip-2 şeker hastalığı ya da benzeri etkenlere bağlı olarak damar hastalığı gelişme riski yüksek olan kadın ve erkek gönüllüler üzerinde yürütülmüş. Gönüllüler gruplara ayrılarak bir gruba [standart Akdeniz diyeti + sızma zeytinyağı], ikinci gruba [Akdeniz diyeti + karışık yemiş (badem, ceviz, fındık)] ve kontrol grubuna düşük yağ içerikli diyet uygulanmış.
Bu çalışmadaki beslenme şeklinin antioksidan ve yangı-giderici etkileri nedeniyle beyin damarları üzerinde de yararlı olabilmesi söz konusudur. Bu hipotezden hareketle, uygulamanın algılama işlevleri, hafif algılama bozuklukları ve demans üzerinde ne derece etkili olabileceği, ne derecede koruyuculuk sağlayabileceği konusu yeni yayımlanan bir çalışmada araştırılmış.
Yukarıdaki araştırmaya katılan gönüllülerden 70-80 yaşları arasında olan ve yapılan sağlık kontrolleriyle damar hastalıkları gelişme riski yüksek olduğu belirlenen 522 kişi seçilerek üç gruba ayrılmış. Birinci gruba [Akdeniz diyeti + sızma zeytinyağı (haftada 11 porsiyon)], ikinci gruba [Akdeniz diyeti + karışık yemiş (günde 15 gram ceviz, 7.5 gram badem ve 7.5 gram fındık karışımı)] ve kontrol grubuna ise düşük yağ içerikli diyet uygulanmış. Deney 6 buçuk yıl sürdürülmüş. Deneyin başlangıcında ve her yıl düzenli olarak 14 maddelik standart bir anketle gönüllülerin diyeti uygulama şekilleri izlenmiş; uygulanan protokolden habersiz uzman nörolog tarafından hafıza, dikkat, konuşma, vb. algılama testleri uygulanmış.
GÖRSEL VE SÖZEL HAFIZA
Anketlerin istatiksel değerlendirmesi ve çeşitli düzeltme faktörleri uygulanmasından sonra Akdeniz diyeti ile sızma zeytinyağı uygulamasının algılama işlevlerinin korunması ve gelişmesi bakımından düşük yağ içerikli diyet uygulanan kontrol grubundan belirgin olarak daha etkili olduğu belirlenmiş. Özellikle görsel ve sözel hafıza değerlendirmesinde istatiksel olarak belirgin farklılık gözlemlenmiş. Akdeniz diyeti ile karışık yemiş uygulamasının da kontrol grubuna kıyasla etkili bulunmasına karşılık sızma zeytinyağıyla uygulanan Akdeniz diyetinden daha az etkili bulunmuş. Görünen o ki kalp-damar sağlığının yanı sıra beyin sağlığımız için de doymamış yağ asitleri ve antioksidan bileşenler bakımından zengin sızma zeytinyağı ve yemişlerin tüketilmesi, düşük yağ içerikli bir beslenme programından çok daha yararlı.
Burada bir hususa dikkat! Araştırmalarda bir grupta normal Akdeniz diyetinin temel bir elemanı olan zeytinyağı yerine sızma zeytinyağı kullanılmış. Diğer gruba ise rafine zeytinyağlı normal Akdeniz diyetinin yanı sıra karışık yemişler verilmiş. Dolayısıyla algılama üzerinde gözlenen olumlu gelişme, tamamen sızma zeytinyağına bağlı.
