Sosyal güvenlik sistemimizde yaşlılara sağlanan imkanları bu rehberde topladık.
1-Emekli ikramiyesi farkı
Bize gelen sorulardan, yaş haddinden emekli olan memurlara tanınan ikramiye farkı hakkından bazı emekliye ayrılmayı düşünen memur okuyucularımızın yeterince bilgi sahibi olmadığını gördük. 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kanunu’nun 40’ıncı maddesine göre, memurlar 65 yaşını doldurdukları tarihe kadar isterlerse çalışabilmektedirler. 65 yaşını doldurup yaş haddinden dolayı kurumlarınca re’sen emekliye sevk edilenlerin, emekli ikramiyesi açısından diğer memur emeklilerine göre bir ayrıcalıkları var; emekli ikramiyesi farkı da almak.
Yaş haddi sebebiyle emekliye sevk edilenlere, aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk mali yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte yürürlükte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere göre ayrıca ödenir. Ancak, aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde, müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye farkları da bunlara ayrıca ödenir (5434 Sayılı Kanun Madde 89)
İkramiye farkı almak için, 65 yaşını doldurup yaş haddinden dolayı emekliye sevk edilmek yeterli.
2-Ölüm Aylığı
Vefat eden sigortalıdan dolayı bağlanacak ölüm aylığı öncelikle dul eş ve çocuklar arasında paylaştırılmakta, artan hisse olursa anne ve babaya aylık bağlanmaktadır. Ancak, bu kuralın bir istisnası var; anne ve baba 65 yaşın üstünde iseler, artan hisse olmazsa bile aylığa hak kazanabilirler.
Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam yüzde 25'i oranında;ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam yüzde 25'i,oranında aylık bağlanır. (5510 sayılı Kanun Madde 34)
Artan hisse olmadığı için ölüm aylığı bağlanamayan anne ve babanın, söz konusu aylıktan yararlanabilmek için 65 yaşını geçtikleri tarihten itibaren ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezine müracaatları yeterli.
3-Muhtaçlık Aylığı
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, aylık bağlanmaktadır. (2022 sayılı Kanun Madde 1)
Kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünü geçmeyen kişiler muhtaç kabul edilmektedir.
65 yaşını doldurmuş ve muhtaç kişilerin bu aylıktan faydalanmaları için, ikamet ettikleri yerdeki Valilik veya Kaymakamlık binası içerisinde yer alan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na müracaatları yeterli.
4-Erken Yaşlananlar
Son olarak erken yaşlandığını düşünen sigortalıları ilgilendiren bir bilgiyi aktaralım;
- Erken yaşlanmış olduğu tespit edilen,
- 55 yaşını dolduran,
- En az 5400 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olan sigortalılara yaşlılık sigortasından aylık bağlanacaktır. (5510 sayılı Kanun Madde 28)
Erken yaşlanma ile ilgili söz konusu imkandan yararlanmak için ikamet ettiğiniz yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak, erken yaşlandığınızı belirleyecek yetkili sağlık kurumuna sevk edilmenizi istemeniz yeterli.
