Yargı sürecinin uzaması

Ülkemizde yargı sürecinin çok uzamasından şikâyetçi olmayan yok, tabii ki dolandırıcılar, bu gecikmeyi rant’a çevirmek isteyenler hariç.

Hukuk mevzuatımız mümkün olduğu kadar karmaşık hale getirilmiş. Avukata ve hakime iş çıkarılacak biçimde düzenlenmiş. Çok basit konular bir iki günde bitirilecek olanlar dahi 5-6 sene süreye yayılabiliyor. Sistemimizde “inkâr ve yalan beyan” serbest. Üç adet dava dosyasını dikkatle inceledim. Üç konuda da dikkatimi, dosyaları hâkimlerin ya hiç okumadığı veya üstün körü okuduktan sonra bilirkişiye havale etmesi. Bilirkişiden ne istediği nelere bakıp rapora dökme istem yazısı da yok. Bilirkişi tarafların dilekçelerini okuduktan sonra kendi kafasına göre veya tarafların kendisine ulaşması veya Avukatın yazdırmasına göre rapor hazırlıyor. Genelde Hâkim bilirkişi raporunun sonuç kısmını karara geçiriyor. Tabiiki davalar Yargıtay’dan dönüyor. Gördüğüm kadar hâkimler dosya okumama alışkanlığı yanında mevzuat değişimlerini de takip etmiyorlar. İncelediğim üç dava dosyasından biri Ticaret mahkemesine ait. Hâkim, kendisine göre bir tarafı kötü niyet tazminata mahkûm ediyor. Geçmişte %40 olan kötü niyet tazminatı 2011 yılında %20 ye indiriliyor, Ticaret mahkemesi hâkiminin haberi yok, kararına tazminat oranını %40 olarak geçiriyor. Mevzuat değişimlerini kısa seminerlerle Hâkimlere aktarmak gereği ortaya çıkıyor. Kaşarlanmış bilirkişileri devre dışına çıkarmak gerekiyor. Çok özel ihtisas gerektiren konularda bilirkişiye müracaat yolu açık olmalıdır. Klasik matbu bir kira kontratını okumadan bilirkişiye havale eden bir Hâkime aferin denilebilir mi? Bu olumsuzlukları teyiden istatistiklere geçelim. Yargıtay Hukuk Dairelerine 2007-2012 yılları arasında 2.467.414 dosya gelmiş, onananların sayısı 1.051.201 diğerleri iade. Yani Yargıtay a giden her 100 dosyanın 40’ı onanıyor. Bu ne demek, dosyalar neticelenmesine kadar ortalama 2,5 kere Yargıtay’a gidiyor, geliyor. Gidiş gelişi en kısa olarak altı ay alsak dahi dosya için süre 1,5 yıl gecikiyor.

Bu oran ceza dairelerinde daha da kötü, aynı süre içinde ceza mahkemelerine 1.727.606 dosya gelmiş. Bunlardan sadece 355.678’i onanmış. Yani 100 dosyadan 20sinde isabetli karar verilmiş. Bunu şöyle yorumlamak da mümkün, ceza davası dosyası kapanana kadar beş defa Yargıtay a gidiyor. Bu da asgariden 3 yıl bir gecikmeyi ortaya çıkarıyor.

Gelecek yazımda biraz daha çarpıcı istatistikler vermek, çözüm yolları aramak ve sunmak üzere.