Columbia Üniversitesi nöromühendisleri tarafından yeni tasarlanan bir donanım yapay zekanın insan beyni ile direkt iletişim kurabilmesinin önünü açıyor. Özellikle konuşma zorluğu yaşayan hastalar için tasarlanan sistemde; monitorize edilen insan beyninden geçen düşüncelerin, anlaşılabilir netlikte bir konuşmaya dönüştürülmesi amaçlanıyor.

Başlık ürkütücü bir bilim-kurgu filmi gibi değil mi? Yapay zeka tahminlerimizin çok ötesinde bir hızla ilerliyor. Bugün bahsedeceğim gelişme gelecekte düşüncelerimizin yapay zeka tarafından okunabileceğinin sinyallerini veriyor. Teknolojideki her gelişme gibi bu da insanların faydasına olacak şekilde tasarlandı. Konuşma yetisinin kaybedildiği birçok hastalık var. Özellikle bazı nörolojik hastalıkların ilerleyen dönemlerinde konuşma yetisi kaybediliyor. Bu tür hastalar için kullanılması tasarlanan sistem geliştirildiğinde hiçbir özelimiz kalmayacak gibi duruyor. 

Bilim insanları düşünceleri anlaşılabilir konuşmalara dönüştüren bir sistem tasarladı. Columbia Üniversitesi Zuckerman Zihin-Beyin-Davranış Enstitüsü nöromühendislerinin yaptığı bu çalışmanın sonuçları Scientific Report dergisinde yayımlandı. Özellikle konuşma zorluğu yaşayan hastalar için tasarlanan sistemde; monitorize edilen insan beyninden geçen düşüncelerin, anlaşılabilir netlikte bir konuşmaya dönüştürülmesi amaçlanıyor. Yeni tasarlanan bu donanım, yapay zekanın insan beyni ile direkt iletişim kurabilmesinin de önünü açıyor. Bir nörolog olarak şunu söylemeliyim ki; ALS, inmeye bağlı konuşma bozuklukları gibi bizim birçok hastamızın yaşam kalitesini artıracak bir gelişme bu. Sistemin çalışma prensiplerinden biraz bahsedelim. Uzun yıllardır bildiğimiz bir gerçek var. İnsan beyninde konuşurken ya da konuşmayı gerçekleştirmese bile zihninde canlandırırken aktifleşen alanlar vardır. Hatta birilerini dinlerken ya da dinlemesek bile dinlediğimizi hayal ederken de beynin belli alanları aktifleşir. Çalışmanın yürütücülerinden Nima Mesgarani’nin anlattığına göre; bu yapay zeka türü, konuşmayı düşündüğümüz andaki beyin aktivitelerinin kodlarını çözüp, anlaşılabilir bir konuşma halinde sunacak şekilde geliştirilmeye çalışılıyor. Bu nedenle adı “vocoder”. Şifre çözücü anlamına gelen “decoder”den geliyor. “Vocoder” ise ses çözücü demek. Vocoder’de kullanılan teknoloji Apple Siri ve Amazon Echo’da kullanılana benziyor. Şimdilik sadece çok basit denemeleri yapılan yapay zekanın, ilerleyen dönemde daha karmaşık denemelerinin yapılması ve özellikle konuşma yetisini kaybetmiş hastalarda kullanılması hedefleniyor. Hastalarımız için umut verici bir gelişme olmasına rağmen, yapay zekanın insan beyni ile bu kadar yakın ilişki kurabilmesi bir takım korkutucu senaryoları da zihnimizde canlandırmamıza engel değil.