Uzaktan savaş

Biden önceki gün İsrail'in Gazze'de sivillere dönük saldırılarını gündeme getirdi. Konuşmasının arasında "Dünyada Amerika'nın ahlaki yönünü kaybettiğine dair gerçek bir endişe var." Bu ifade sıradan Amerikalı için gelecek yıl yapılacak seçime dönük bir özeleştiri olarak algılanabilir. Ancak dünyanın bu tarafında çok sert cevaplar yükseliyor.

Irak, Afganistan, Suriye gibi yakın coğrafyamızda yaşananlar ABD'nin süper güç olduğu tek kutuplu dünyada yaşandı. Karadeniz havzasına genişlemek isteyen AB ve NATO Gürcistan ve Ukrayna süreçlerini tetikledi.

Şimdi Ukrayna'nın düştüğü durum dünyada dikkatle izleniyor. Ukrayna'nın ilerlemesi imkânsız hale gelmişken Rusya'nın sahada toparlandığını ve başlangıçtaki dağınıklığı giderdiği, askeri uzmanların analizlerinde dikkatimizi çekiyor.

Ukrayna'nın kaderi ABD Kongresinden gelecek mali yardıma bağlı. Mühimmat sıkıntısı yaşayan Ukrayna askerinin sahadaki psikolojisi hiç de iyi değil. Biden, İsrail ve Ukrayna için yardım paketlerini Noel tatilinden önce çıkarmak için gayret gösteriyor.

Ukrayna savaşı masada bitecek görünüyor. ABD seçimleri bu gidişatı geciktirebilir, ancak yakın gelecekte Ukrayna'dan geriye Batı Ukrayna kalacak. AB ve NATO üyeliğiyle koruma altına alınacak Kiev'de, savaşın faturası Zelensky'ye kesilecek görünüyor.

ABD Gazze'de yaşananların faturasını Netanyahu'ya keserek Arap sokağını yumuşatmayı deneyecek görünüyor. İsrail Gazze'de Vietnam travması yaşıyor. Hamas bu direnişini ne kadar sürdürebilir bilinmez ancak İsrail halkının morali bozuk. İsrail'deki iç dinamikler Netanyahu'nun gidişini zaruri kılıyor.

Gelecekte Filistin liderliği için de el-Fetih hareketinin aktörlerinden Merwan Barguti'nin serbest bırakılması gündemde. Ramallah ve Gazze'nin ittifak edeceği Barguti, Mahmut Abbas sonrası için Mısır'ın da istediği bir isim.

Aden Körfezi'nden Kızıldeniz'e girişte Yemen, Somali, Cibuti, Eritre, Sudan var. Bu ülkelerin istikrarı Kızıldeniz-Süveyş Kanalı üzerinde önemli. Gazze'de olup bitenlere doğrudan cevap vermek yerine Husiler üzerinden verilen cevap hiç de şaşırtıcı değil.

Ukrayna - Suriye - Gazze cepheleri bağlantısız görünse de vekâlet savaşlarının yürütüldüğü alanlar. Savaşı kendi topraklarından uzakta tutmak büyük başarı onlara göre.