Yaz ayları denince aklınıza sadece tatil geliyorsa, çocuklarınız büyümüş demektir... Çünkü bu aylar aynı zamanda çocuklara bazı alışkanlıkları kazandırma (tuvalet alışkanlığı gibi), bazılarını da bıraktırma (anne sütü ya da emzik ilk aklıma gelenler) için de ideal. Günler uzun, çocuğu oyalayacak çok şey var. Çocuk da hazırsa, bundan iyi zaman yok. (Kış aylarında da bu beceriyi büyük bir ustalıkla kısa zamanda kazanmış çocuklar var elbette.) Bir okur maili ve çevreden de birkaç arkadaşın “Bu tuvalet alışkanlığı konusunda bir şeyler yazsan?” demesiyle ben de topu uzmanına attım. Çocuklara sağlıklı ve kolay bir şekilde nasıl tuvalet alışkanlığı kazandırılabileceğini Uzman Psikolog Yüksel Artar’a sordum. “Tuvalet eğitimini kazandırma süreci, çocuğun gelişim basamağının son derece önemli bir sosyal adımı” diyen Artar, tuvalet eğitimine çocuğun ve anne-babanın hazır olduğu bir dönemde başlanması gerektiğini söylüyor. Çocukların tuvaletini yapmayla ilgili organları 18-24 aylardan itibaren gelişmeye başlıyor. Tuvaletinin geldiğinin farkına varması, tutabilmesi ve gidip yapabilmesi için bu işlemin tümü ile ilgili organlarla (böbrek, karın kasları, idrar torbası) beyin arasındaki sinyallerin gidip gelmesini sağlayan gelişimin tamamlanmış olması gerekiyor. Eğer çocuğunuz,
-Bu işin tuvalete yapılması ile ilgili sosyal bir farkındalık kazanmışsa,
-Kendini ifade edebiliyor ve basit yönergeleri anlayabiliyorsa,
-2-3 saat süresince bezi kuru kalabiliyorsa,
-Tuvalete çıktığı saatlerin bir rutini oluşmuşsa,
-Tek başına bazı giysilerini çıkarıp giyebiliyorsa,
-Altı kirlendiğinde rahatsız oluyorsa,
-Tuvalete (oturağına) ilgi gösteriyorsa,
-Tuvalette veya oturakta güvenli bir şekilde oturabiliyorsa,
-Tuvalet ihtiyacı duyduğunda bunu mimikleriyle, duruşuyla veya sözel olarak ifade edebiliyorsa, tuvalet eğitimine hazır demektir.
SABIR... SABIR... YA SABIR
Uzman Psikolog Yüksel Artar, izlenmesi gereken yol hakkında da şunları söylüyor: “Tuvalet eğitimi öncesinde çocuğu gözlemlemek, konuyla ilgili çocukla konuşmak, kitap okumak, evdeki büyük çocuğu ya da tuvalet kontrolü sağlamış arkadaşı göstererek özendirmek faydalı olacaktır. Tuvalet üzeri aparatlar yerine, başlangıçta oturak tercih edilebilir. Çocukla beraber oturak seçimi yapılmalı ve birlikte tuvalette istediği yere yerleştirilmelidir. Büyük tuvalet yapmayı kolaylaştırması açısından ayakların yere değmesi önemlidir. Tuvalet sonrası atıkları beraber dökmek, tuvalet üzeri aparat kullanılıyorsa çocuk aşağı indikten sonra sifon çekerek çıkanları göndermek çocukların hoşlarına gidecektir.”
Tuvalet eğitimi için çocuğun olduğu kadar ona yardımcı olacak yetişkinin de hazır olması gerekiyor. Çünkü bu süreçte sabırlı ve hoşgörülü olmak gerekiyor. Artar, “Eğer çocuğun bu döneminde ebeveyn sinirli, gergin ve sabırsız olursa çocuk korku ve panik yaşar ve tuvalet alışkanlığını kazanması güçleşir. Araya giren hastalık, tatil gibi durumların tuvalet eğitiminde gerilemeye veya duraklamaya sebep olabileceği göz önünde bulundurularak çocuk sabırla yeniden teşvik edilmelidir” uyarısında bulunuyor.
