Geçtiğimiz günlerde "Türkiye Yüzyılında Maarif Eğitim Modeli" onaylanarak kademeli olarak yürürlüğe girdi. Müfredat değişikliği ile ilgili birçok tartışma hali hazırda devam ediyor. Öncelikle, kamuoyunun tartışması için verilen sürenin bir hafta ile sınırlı olması bir diğer tartışma konusu oldu. Zira kamuoyunun görüş ve önerileri için verilen süre, geçmişe göre bir hayli kısaydı.
Müfredat Değişikliklerine İlişkin Eleştiriler
Müfredat değişikliği konusu, aileler, çocuklar ve ilgili kurumlar tarafından en temel eleştiri noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Bir müfredat değişikliğine toplumun uyum sağlama süreçleri ve önceki müfredatın etkileri- olumlu ve olumsuz yanları- ölçülmeden yeni bir değişikliğe gidilmesi toplum tarafından sorgulanan meselelerden birini oluşturuyor. Öyle ki, Türkiye nüfusunun önemli bir kısmı genç nüfustan oluşuyor ve her ne kadar genç nüfus özelliğini yavaş yavaş kaybetsek de Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda 18 milyon örgün eğitim gören öğrenciyi ve velileri doğrudan etkiliyor.
Uluslararası Eğitim Sistemleri ve Müfredat Değişiklikleri
Eğitim sistemleri, toplumların gelişiminde ve geleceğin şekillendirilmesinde kritik rol oynuyor. Ancak, dünyadaki müfredat değişikliklerine baktığımızda, genel olarak sık sık değişiklikler yerine, 5-10 yıl aralıklarla yapılan güncellemeler dikkat çekiyor. Bu güncellemeler, eğitim sistemlerinin daha dinamik ve esnek olmasını sağlayarak, öğrencilerin değişen dünyaya daha iyi hazırlanmasına olanak tanımayı amaçlıyor.
Finlandiya, eğitim sistemiyle dünya genelinde örnek gösterilen bir ülke. Müfredat değişiklikleri yaklaşık her 10 yılda bir yapılmakta ve bu süreç geniş katılımlı istişarelerle yürütülüyor. Örneğin, Finlandiya'nın 2016 yılında yürürlüğe giren müfredatı, dijital becerilere ve öğrenci merkezli öğrenme yaklaşımlarına odaklanıyor. Bu süreçte yaklaşık 60.000 öğretmen eğitim almış ve yeni müfredatın uygulanması için hazırlıklar yapılmıştı.
Benzer şekilde, Singapur da eğitimde başarılı bir başka örnek ülke. Ülkenin müfredatı her 6-10 yılda bir güncelleniyor. Örneğin, 2012 yılında başlatılan "TeachLess, Learn More" (Daha Az Öğret, Daha Fazla Öğren) girişimi, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye odaklanmıştı. Bu güncelleme, yaklaşık 500 okulda uygulanmış ve öğretmenlerin sürekli mesleki gelişim programları ile desteklenmişti.
Almanya'da ise müfredat değişiklikleri genellikle 10-15 yıl arasında yapılıyor. Bu süreçte, eyaletler arası iş birliği ve uzman görüşleri önemli rol oynuyor. 2004 yılında başlayan eğitim reformuyla, Almanya'daki tüm eyaletler arasında eğitim standartlarının uyumlaştırılması hedeflenmişti. Bu reformlar kapsamında, eğitimde kaliteyi artırmak amacıyla merkezi sınavlar ve ortak müfredat standartları getirilmişti. Benzer şekilde, Fransa'da 7- 10 yıl arasında müfredat güncelleniyor.
Türkiye'de Müfredat Değişiklikleri ve Etkileri
2002 yılından bu yana Türkiye'de eğitim müfredatı, çeşitli reformlar ve yeniliklerle birçok değişiklik yaşandı. AK Parti'nin ilk yıllarında eğitimde kaliteyi artırmak ve daha demokratik bir sistem oluşturmak amacıyla başlatılan reformlar, liselerin eğitim süresinin uzatılması, sınav sistemlerinin yeniden yapılandırılması ve 4+4+4 eğitim sistemine geçiş gibi önemli değişiklikleri içeriyordu. 2010 yılında üniversiteye giriş sınavları iki aşamalı hale getirildi ve 2012'de 4+4+4 sistemi uygulandı. 2013'te TEOG sistemi getirilerek öğrencilerin ders puanlarına göre liselere yerleşmesi sağlandı. 2018'de ise LGS sistemi ile merkezi sınav ve yerel yerleştirme puanları esas alındı. 2020-2021 yıllarında beceri odaklı ve esnek müfredat yaklaşımları benimsendi, 2023'te ise 21. yüzyıl becerilerini kazandırmaya yönelik yenilikler getirildi. Bu değişiklikler eğitimde modernizasyon ve uluslararası standartlara uyum sağlamayı amaçladı, ancak sık değişiklikler istikrar sorunlarına ve adaptasyon zorluklarına yol açıyor.
Müfredat değişikliğinden ziyade, eğitim kurumlarımızın ve sektör temsilcileri, öğrencilere istihdam becerilerini kazandırmak için daha iyi hazırlanması gerekiyor. Öyle ki, OECD 2023 verilerine göre, Türkiye'deki "İstihdamda Olmayan, Eğitimde veya Eğitimde Olmayan Gençler" (NEET) 15-29 yaş arasındaki gençlerin oranı %28.8 ile incelenen ülkeler arasında en yükseklerden biri.
Eğitim müfredatlarının ne kadar sıklıkla değiştirildiği, ülkeden ülkeye ve hatta aynı ülke içinde farklı bölgeler arasında büyük farklılıklar gösterebilir. Ancak, genel olarak müfredat değişikliklerinin belirli aralıklarla yapılması yaygın bir uygulamadır.
Son yıllarda sıkça değişen müfredat hem öğretmenler hem de öğrenciler üzerinde belirsizlik oluşturmakta ve eğitim kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir. Müfredat değişikliklerinin sık olması, öğretmenlerin yeni müfredatı tam olarak anlamadan ve uygulamadan bir yenisiyle karşı karşıya kalmalarına neden oluyor. Eğitim sistemimizin daha istikrarlı ve sürdürülebilir olabilmesi için, müfredat değişikliklerinin daha uzun vadeli planlamalarla, düzenli ve kapsamlı güncellemeler şeklinde yapılması önerilmektedir.
