Bilim ve Sanat Vakfı Sanat Araştırmaları Merkezi inisiyatifiyle Türk sineması araştırmaları alanında çok önemli bir çalışma başlatılmış oldu. İstanbul Kalkınma Ajansı ve Şehir Üniversitesi işbirliğiyle, sinemamızın tarihinden hareketle değişik veçheleri bir veritabanı halinde internette bir arşiv çalışması olarak devreye girdi. Tsa.org.tr adresinden ulaşılabilen ve hala düzenlemesi sürdürülen bu geniş ölçekli araştırma, Türk sinemasının bir yerde arkeolojisini ortaya koyarak, Osmanlı Türkçesiyle yazılmış metinlerin transkripsiyonuyla sinema literatür tarihimizin geçmişte kalmış sayfalarını aralıyor ve sinemanın Türkiye’de ilk ortaya çıkışıyla ilgili bilgileri yeniliyor. Modern zamanların en önde gelen sanatı olan sinema, toplumların da görsel olarak ‘yazılmış’ hikayeleri oldu ve kendi tarihleri içinde dönemsel bir birikim oluşturdu. Osmanlı bakiyesi olan Türkiye cumhuriyetinin sineması da ilk başta çok zayıf bir varlık göstermiş, zamanla çeşitli düzenlemelerle keyfiyet ve kemmiyet olarak belirli bir noktaya gelmiştir. Modernleşme sürecimize de ışık tutacak bu araştırma portalında, erişilebildiği kadarıyla 7.000 film, 25.000 kişi, 750 kitap, 150 farklı süreli yayına ait 5.000 sayı, 1.500 makale, 500 tez, binlerce afiş ve film görseli ilgililerinin hizmetine sunulmaktadır.
***
13 kişilik bir ekip ve 20 kadar gönüllüyle projenin arşiv-kayıt ve yazılımı yürütüldü ve oluşturulan danışma kurulunun gözetiminde çalışmalar takip edildi.
BİSAV Sanat Araştırmaları Merkezi’nin yıllardır yürüttüğü film okumaları, sinema atölyeleri, sinema alanında değişik söyleşi, tez sunumu ve paneller ve Hayal Perdesi e-dergi girişimiyle ve pratik olarak yapılan kısa film ve belgesel çalışmalarıyla filizlenen sinema platformu böylesi bir veritabanının oluşumunu da fitilledi. Öncelikle sinema tarihini meydana getiren filmler hakkında olabildiğince eksiksiz bilgiye ulaşılabilmesi planlanıyor ve bununla ilgili olarak her filme ilişkin künye, özet, görsel malzeme, o filmle alakalı çıkmış yazı, eleştiri, makale, hatta bir röportajın ilgili bölümü filmin sayfasına ekleniyor. Türk sinema tarihine damgasını vuran olay ve gelişmeleri yansıtan bir Türk sineması kronolojisi, dergi ve gazetelerde çıkan yazıların içerik taramaları, örneğin Osmanlı Türkçesi ve Fransızca olarak yayınlanan dergilerin taranması ve bugünkü alfabeyle latinize edilmeleri sözkonusu oluyor. Üstelik bu geniş çaplı erişimde, Türk sinemasıyla ilgili haberler, özel dosyalar, makaleler, gişe hasılatları gibi bilgiler ve kullanıcıların yorum yapma özelliği taşıyan interaktif bir nitelik yer alıyor.
Böylesi bir aktiviteyi bünyesinde taşıyan girişimde, efsane haline gelmiş bulunamayan kimi sinema dergilerine, muhtevalarına, kitaplara, arşiv çalışmasının yapıldığı mekanda hatıralara geçmiş veya bilinmeyen filmlere, sözlü tarih çalışmalarına, dönemsel olarak değişik kesimler arasında yer alan tartışmalarına ulaşmak mümkün olabilecek. Sinemadan hareketle yapılabilecek Türkiye’nin modernleşme sürecini ele alacak sosyolojik, felsefi ve psikolojik araştırmalar için sınırsız bir kaynak imkanı sunacak tüm faaliyet meraklılarının ilgisini bekliyor.
