İş Kanunu'nun 29'uncu maddesi ile işveren ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine ve İŞKUR'a bildirmekle yükümlü tutulmuştur.
Her işyeri ayrıdır, her bir fabrika ve merkez ayrı değerlendirilir.
Toplu Çıkış kontrolü işyerinde çalışan işçi sayısı üzerinden hesaplanmakta olup, işletmedeki toplam işçi sayısının önemi bulunmamaktadır.
İşyerinde çalışan işçi sayısı:
a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
iş akdi bir aylık süre içinde geçerli nedenle sona erdirilirse toplu işçi çıkarma gündeme gelecektir. Deneme süresinde işveren feshi, haklı nedenle işveren feshi, ikale gibi geçerli neden dışında kalan fesih türleri toplu çıkış kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Toplu çıkış kapsamına girmemek için işten çıkartılan çalışan sayısı sınırda bırakılacaksa, çıkış tarihlerinden önceki ve sonraki bir aylık sürede geçerli nedenle iş akdi sonlandırılan personel bulunmamasına dikkat edilmelidir.
İŞKUR'a yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması gerekmektedir, çalışan listesinin ise İŞKUR'a ibraz edilmesi zorunluluk değildir.
Şayet işyerinde sendika temsilcisi bulunuyorsa, İŞKUR'a yapılan bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işverenliğiniz arasında görüşme yapılmalı, görüşmede toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınarak tutanak altına alınmalıdır.
Çalışanlara yapılacak fesih bildirimleri, İŞKUR'a yapılacak bildirimden sonra yapılmalıdır. Örneğin ihbar süresi 56 gün olan bir çalışana ihbar süresi kullandırılacaksa, İŞKUR'a bilgi verildikten sonra 30 gün ardından çalışana fesih tebligatı yapılmalı, 56 gün ihbar süresi kullandırıldıktan sonra çıkış işlemi yapılmalıdır. Bahse konu çalışana ihbar süresi kullandırılacaksa İŞKUR'a yapılan bildirimle çıkış tarihi arasında 86 gün olmalıdır.
İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden İŞKUR'a bilgi vermek ve toplu çıkışı işyerinde ilan etmekle yükümlüdür.
İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde önceliği toplu çıkış kapsamındaki işçilere vermelidir.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmaz.
Toplu işçi çıkarma kurallarına uyulmaması durumunda idari para cezası gündeme gelmektedir. Toplu işten çıkarma hükümlerine aykırı davranarak işten çıkarılan her bir işçi için 5.506 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
