Geçen yazımızda başladığımız, bu yıl ilk defa liselere öğrenci seçmek ve yerleştirmek amacıyla uygulanan TEOG’un değerlendirmesine devam edelim.
Hafta sonu ESAM’ın Milli Eğitim Sempozyumu başlıklı önemli bir toplantısı oldu. SETA ve TDV KAGEM’in birlikte düzenlediği Gençlik Forumu ile çakıştığı için bu sempozyuma ben maalesef katılamadım. Ancak Zafer Çelik, İpek Coşkun ve Müberra Görmez ile birlikte hazırladığımız ve TEOG’u öğrenci ve öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendiren bildirimizi bizim adımıza Müberra Görmez sundu. Bildirimizde öne çıkan bazı bulguları özetleyerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Ardından önerilerimizi sıralayacağım. Gençlik Forumuna ilişkin izlenimlerimi daha sonra paylaşmak istiyorum.
Bulgular
Çeşitli illerdeki bazı öğrenci ve öğretmenlerle yaptığımız araştırma neticesinde elde ettiğimiz bulguların önemlileri şu şekilde sıralanabilir.
- Yeni ortaöğretim sınavı ile ilgili herhangi bir büyük sorunla karşılaşılmamıştır. Özellikle sistemin en çok vurgulanan amacı olan öğrenciler üzerinden stresin azaltılması hususu da kısmen başarılmış görünmektedir. MEB, bu konuda takdiri hak etmektedir.
- Sistemin bir diğer başarılı gözüken kısmı da, sınavın içeriğinin tamamen okul müfredatından oluşturulması ve okul notlarının ağırlığının artırılması ile birlikte öğrencilerin okulu daha da önemsemeleri ve böylece sistemin de hedeflediği gibi, okul-öğrenci ilişkisinin geçmiş yıllar ile kıyaslandığında daha da güç kazandığını ifade edebiliriz.
- Okulun daha merkezi hale gelmesi ile birlikte okul dışı kaynaklara olan ihtiyacın çok az da olsa azaldığı gözlenmiştir. Ancak bu sadece yapılan gözlem ve görüşmelerin bir sonucudur. Bu konuda daha sağlıklı değerlendirme yapabilmek için sağlam verilere ve analizlere ihtiyaç vardır.
- Ancak sistemin, müfredatın kapsamı, bu anlamda sınavın geçerliliği ve güvenirliği noktasında başarıya ulaşıp ulaşmadığı uzmanlarca değerlendirilmesi gerektiği görülmüştür. Sınavda sadece bazı konuların sorulması, sınavın kapsam geçerliliğini sınırlandırmaktadır. Bu çerçevede MEB’in alan ve ölçme değerlendirme uzmanlarıyla çeşitli çalıştaylar yapmasında fayda vardır.
- Sistemin zayıf kaldığı hususlardan biri, müfredatın bütün okullarda eş zamanlı bir şekilde gerçekleşmesidir. Bu konuda kimi ek tedbirlere ihtiyaç görülmektedir.
Bu bulgulara karşılık, daha önce denenen lise geçiş sistemlerinin de en önemli sorunu olan, sınavla öğrenci alan okulların sayısının fazlalığı durumu, yeni sistemin de çok fazla tartışılmayan en büyük sorunlarından birisidir. Öğrencilerin yaklaşık yarısından fazlasının sıralamaya tabi tutulması ve genel liselerin Anadolu liselerine dönüşmeleri ile birlikte sınavla öğrenci alan okulların sayısının artması liseler arasındaki hiyerarşik yapının sürmesine neden olmaktadır.
Öneriler
- Öncelikle ilk kez bu yıl uygulamaya geçen TEOG’un MEB ve ilgili uzman ve akademisyenler tarafından izleme ve değerlendirmesinin sağlıklı bir şekilde yapılmasına ihtiyaç vardır. Bunun için uygun veri setlerinin hazırlanması ve saha çalışmalarının yapılması gerekmektedir. MEB’in bu tür çalışmaları teşvik etmesi ve desteklemesi, sistemin geliştirilmesi açısından önemlidir.
- Sınavın uzmanlar tarafından değerlendirilerek sınavın geçerliliği ve güvenirliğinin test edilmesi gerekmektedir.
- Sınavın güvenliği ve kontrolünün gözden geçirilmesi gereklidir.
- Sınavla öğrenci alan okul sayılarının ve türlerinin azaltılması, ayrıca hiyerarşik yapının azaltılması ve sınavla öğrenci alan okul sayısının yaklaşık yüzde 50’lerden yüzde 1-5’lere çekilmesi elzemdir.
