İşyerine gitmeden, bilgi ve haberleşme teknolojilerinden faydalanarak evde çalışmaya şirketlerin ilgisi giderek artmakta. Bu yazımızda, uzaktan çalışmanın sık rastlanan bir türü olan evde tele çalışmayı ele alacağız.
1-Uzaktan çalışma nedir?
Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı iş ilişkisidir.
2- Sözleşme nasıl yapılır?
Uzaktan çalışma sözleşmesi yazılı yapılmalıdır. Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalıdır. (İş Kanunu Madde 14)
3-İşçilik hakları farklı mı?
Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. Evde tele çalışanlar işyerinde çalışanlara sağlanan bütün imkanlardan faydalanacaktır. Ancak işin özelliğinden kaynaklanan bazı farklılıklar olabilecektir. Örneğin işyerinde çalışanlara sağlanan ulaşım yardımından evde tele çalışanların yararlandırılmaları söz konusu olmayacaktır. Buna karşılık evde çalışanlar yaptıkları işte kullandıkları bilgi ve haberleşme teknolojisi araçları nedeniyle yaptıkları iletişim ve diğer giderlerini işverenden talep edebilceklerdir.
4-Evde ekranlı araçlarla çalışmada alınacak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri nelerdir?
Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/270/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak çıkarılan Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliğinde;
-Evde tele çalışmada kullanılan ekipmanların (monitör, klavye, çalışma masası ve sandalye gibi) standartları tanımlanmıştır.
-Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları, doğru oturuş, gözlerin korunması, gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı, gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, ara dinlenmeleri ve egzersizler konularında çalışana eğitim verilmesi öngörülmüştür.
-Çalışanların, göz muayenesinin yapılmasının işveren tarafından sağlanacağı ifade edilmiştir.
Bu yönetmeliğin hükümlerinin uygulanmasının gözetiminde Avrupa Çerçeve Anlaşması gereğince, tele çalışanın özel hayatına saygı gösterilmesi icap etmektedir. ( Accord-cadre européen sur le télétravail du 16 juillet 2002)
5-Denetim yapılabilir mi?
İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür. (İş Kanunu madde 14 )
Avrupa Çerçeve Anlaşmasına göre; iş sağlığı ve güvenliğinin doğru bir şekilde uygulandığını kontrol amacıyla, işverenin veya işverenin iş sağlığı ve güvenliği konusunda yetkili personelinin veya yetkili idarenin memurlarının tele çalışmanın yapıldığı yere gelmeleri mümkündür. Ancak tele çalışanın buna izin vermesi ve tele çalışana önceden haber verilmesi gerekmektedir. (Accord-cadre européen sur le télétravail du 16 juillet 2002)
