Tek planla yürümez bu iş!

Herkesin dikkatinin bir yöne kaydığı bu dönemde, bir başka soruna değinmek istiyorum bugün! Macaristan-Türkiye maçını tüm ülke tek plan pilot kamera ile izledik. 1980'leri yaşatması adına güzel olabilir ama devamı halinde hiç kimseyi mutlu etmeyecek bir durumla karşı karşıyayız. Zira hukuki sorun çözülemezse veya makul bir yol bulunmazsa ülkemizin ve takımlarımızın deplasman maçlarını izleyemeyeceğiz ya da bu iş "kamu bütçesine" yüklenecek...

SAHA REKLAMLARI

1994'e kadar manuel reklam uygulaması vardı sahalarda. O zamanlar "yayıncı kuruluş", "reklam hakkı" pek bilinen meseleler değildi. Takımlar veya organizasyonu yapan dernekler ve kimseler sahanın dört bir yanına açılıp kapanan reklam panoları veya brandaları koyuyordu. Reklamların denetlenmesi fikrinin yaygınlaşması, 1995 sonrasında reklamlar konusunda gelen düzenlemeler ve gelişen teknoloji hem reklama dair esasları hem de reklamların verilme şeklini değiştirdi. Artık statlarda "dijital reklam" sistemi devreye girmişti. Panolarda birden fazla ve dönüşümlü olarak reklamlar verilebiliyordu.

MACARİSTAN MAÇINDA NE OLDU?

Bilindiği üzere bahis operasyonu sebebiyle yayını veren kanalın patronu hakkında soruşturma var. Sebebi ise maç yayınlarında çıkan ve "yasa dışı bahis" statüsünde olan firmaların verdiği reklamları aynen aktarması. Bu sebeple biz Macaristan-Türkiye maçını tek plan kamera ile pozisyon tekrarı olmadan, "farklı açılardan bakamadan" izledik. Çünkü sahada olan reklamların yayıncı TV tarafından aktarılması halinde suç işleyecekleri aşikardı. Bunun için yayını kendi çekimi ile verdi ve yayın bize gelmeden önce "yasa dışı bahis" reklamlarının üzeri kapatıldı. Pozisyonları bunun için yaklaşık bir dakika sonra izledik...

MEVZUAT AÇIK

7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun (m.5/ç) uyarınca oynamak, oynatmak, imkân sağlamak suç. Bunun yanında "reklam vermek ve sair surette ... bahis ya da şans oyunlarını oynamaya teşvik edenler" üç yıla kadar hapis cezası alabiliyorlar. Maddeye göre her ne şekilde olursa olsun reklam etmek suç sayılmış...

YAYINLAMA SÜRECİ NASIL İŞLİYOR

Türkiye'nin veya Türk futbol takımlarının maçı söz konusu olduğunda bir sorun yok çünkü yayın haklarını TFF veya Kulüpler satıyor. Statlara alınan reklamlar da Türk Mevzuatına uygun oluyor haliyle. Sorun yabancı takım maçlarında. Örneğin Macaristan Futbol Federasyonu yayın hakkını bir kuruluşa satıyor. Türkiye'de yayınlamak isteyen TV gidip onunla anlaşıyor. Ve yayını "reklamları ile birlikte" aynen aktarıyor. Burada, Türkiye'de yasa dışı olan ama kendi ülkesinde yasal olan şirketlerin reklamları yer alabiliyor...

DURUMUN GETİRİSİ

Bu sorun, yayınlayan kanallara ciddi bir külfet getirir. Zira görüntü transferi yerine kendi canlı yayın ekibinizi götürmek zorundasınız. Bu da masraf demek. Bir süre sonra yayıncı TV kalmayabilir Türkiye'de. Ya da özellikle milli maçların TRT üzerinde kalması bir çözüm olarak sunulabilir ama bu da maliyetin kamu bütçesine binmesi demek...

SORUNUN ÇÖZÜMÜ

Bir başka çözüm ise TFF ve Dışişleri Bakanlığının ortak çalışması ile reklamların federasyonlarca ihale edilirken ülkelere göre kişiselleştirilmesinin sağlanmasında! Yani aynı durumda reklam panosunda Türkiye için X reklamı çıkarken İngiltere için Y reklamı çıkacak bir düzenleme istenmeli. Bu hali hazırda var olan bir sistem. Sistem alt yapısı var ve uygulanabilir düzeyde. Bunun federasyonlara iletilmesi ve yayın veya reklam ihalelerinde ajanslara bildirilmesi gerekiyor. Şayet bunlar olmayacaksa, hukuki olarak "her ne sebeple olursa olsun" biçiminde formüle edilen düzenlemenin yurtdışı yayınları noktasında bir istisnaya ihtiyaç duyduğu açık...