Sonunda, ''Öğretilmiş çaresizliğin kurbanı'' yeni nesillere mi vardık?

Çok trajik bir intihar vak'ası karşısında, müslüman camianın ve müslüman cemaatlerin oluşturdukları eğitim ve hayır kurumlarının, öğrenci yurtlarının saldırı konusu olması, mâlûm kemalist- darbeci-laik taifenin her zamanki tavırlarından olduğu için; onlardan alkış alsaydık, asıl o zaman, 'Nerede bir yanlışlık yaptık ki, bu taife bizi alkışlıyor?' der ve kendimizi sorgulardık. (Bu arada sosyal medyada, o taifeden birisi, ilginç bir teklifte bulunup, 'Eleştirilerle vakit geçirmeyelim, biz de 'gerici'ler gibi, öğrenci evleri ve yurtları tesis edelim.' diye yazdılar.)

*

Ağır bir ruhî bunalım ve tükenmişlik sonunda kendi dünya hayatına son veren bir genç insan karşısında, bazı kimselerin, intihar edene, hem de bizim inancımız adına, ağır hükümlerle saldırmaları karşısında, bu gibi yaklaşımların doğru olmadığına da değindiğim, 14 Ocak tarihli ve, 'Gördümki, âteşte, cımbızda yokmuş, /Fikir çilesinden büyük işkence..' başlıklı yazım üzerine bazı eleştiriler aldım.

O yazıda, '...22-23 yaşında bir gencimizin büyük iç buhranlar geçirip, 'intihar'ı çıkış yolu olarak görmek gibi bir noktaya geldiği (...) son derece sâkin, akıllı ve saygılı bir tarzda şikayetlerini, çıkmazları nı/ açmazlarını anlatmaya çalışırken, derûnunda korkunç kasırgalar estiği anlaşılıyordu. (...) Bu genç, Hayatı ve anne-babasının inanç dünyasını anlamadan reddetmek noktasına gelmiş, yapayalnız bir hayat zindanında sıkışmış, (...) o çemberi kırıp çıkacak bir gücü bile kalmamış; çareyi, çekilmez zannettiği bu hayattan intikam almak istercesine, intiharda görmüştü.(...) O fecî akıbet karşısında da, yüreğim parçalandı.' demiştim.

*

Ama, o genci 'kaatil..' diye suçlayan hışımlı yazarların yaklaşımlarını da eleştirmiştim.. Çünkü kaldıramadığı hayat yükü karşısında tutunacak hiç bir dalı kalmamış bir insanı -ölümünden sonra da olsa- anlamaya çalışmak yerine, onu 'kaatil' diye saldırı hedefi yapmak, çok sert idi. Ben de bu satırlarım dolayısiyle eleştirildim.

Eğer, yanlış yaptığımı görür veya iknâ edilirsem, kendimi sorgulamayı bir de ahlâkî bir gereklilik bilirim. Ama, ölmüş ya da hayatta kalsa bile cinnet, ruhî bunalım geçirmiş bir kimse hakkında, -o haller kesinleşirse-, yargılama durur, cezaî hüküm açıklanmaz, dosya kapanır.

Evet, 'intihar'ın büyük günahlardan olduğuna dair birçok hadis-i nebevî 'rivayet'leri vardır. Ama, bu hükümlerin günlük hayata aktarılışında, insanların kalbini yaralamaksızın nasıl ortaya konulacağının bir mes'ele olduğu, bu son örnekte de görülmedi mi?

Bir örnek verelim..

Adnan Menderes'in büyük oğlu Yüksel, m.vekili iken, 1972'de; bir elinde Kur'an-ı Kerîm, bir elinde babasının fotoğrafı, evinin mutfağında havagazını açıp intihar etmiş ve o da aynı sert hükümlerle, 'günahkâr' olarak nitelenmişti, bazılarınca.. Ama, onun ve babasının hazin akıbetinden dolayı, o son yolculuğunda ülke çapında milyonların gözyaşıyla uğurlanmıştı.

*

Bir okuyucunun, bir rûhiyatçı imişcesine gönderdiği mesaj da ilginçti..

Şöyle diyordu, özetle: 'Sizin neslinizden birisinin, bizim yeni nesillerin meselelerini anlamaya çalışan bir dikkat ve rikkatle, kalb hassasiyetiyle bakması dolayısiyle teşekkürler..

O gencin dile getirdiği şikayetlerin yersiz olmadığı unutulmamalı, ama, bunun için elbette mücadele etmek varken, sadece 'intihar'ın düşünülmesi, adetâ bir 'tükenmişlik sendromu..' ya da, 'öğretilmiş bir çaresizlik' örneği sergilenmesi, trajik bir yöntem.. Herhalde, bu yöntem sadece insanlar değil, diğer canlılarca da benimsenmiyor; belki, 'fil ve akreplerin çaresizliği' hikayesi ayrı..

'Fil'ler hortumlarıyla bir ağacın gövdesini sarıp sökebiliyorlar.. Bu gücü yok etmek için, yavru iken, yere iyice çakılmış demir kazıklarla eğitiliyorlar ve onları söküp atamadıklarını gören 'fil', ileride, ağaçları söküp atamıyacağını da öğrenmiş oluyor. İntihar da böyle bir şey..

Akrebinki ise, daha da acı.. Akrep bir alev dairesinin ortasına bırakılınca.. Çıkış yolu bulamıyor ve sonunda da, kuyruğundaki zehirli iğnesiyle kendisini sokup intihar ediyormuş..'

Mücadele etmek, zorluklara sabretmek ve direnmek öğretilmeyince.. 'Tükenen insan', çareyi, hayata, intihar yoluyla karşı koymak gibi, en ters tarafından karşılık vermekte görüyor..'

*

Müslüman ise, Allah'tan, Yaratıcı'sından başka hiçbir güç önünde eğilmemeyi öğrenen ve yaşayan insandır.

*

İki NOT:

1- Sadece İslâm'da değil, vahy-i ilâhîye dayanmakla birlikte, bugün Yahudilik/Musevîlik veya Hristiyanlık gibi isimler almış dinlerde de, ilk insanlar olan Havva ile Âdem' (latin dillerinde, Eva ve Adam) için, bir şarkıcı kadın, onları câhillikle niteleyen saygısız bir cümle kurmuş, şarkısında..

Edebsizlik etmiş.. Aynı lafı, özel yöntemlerle, putlaştırılmış birileri için de söylesin bakalım..

Vahy-i ilahî metinlerinde, evet, 'insanın câhil ve zâlim olduğu' da geçer. Esasen, Âdem de ilâhî irşad ikaza rağmen, İblis'in sözüne kandığı için Cennet'ten kovulmamış mıydı?

Ama, Hz. Âdem'in dünyada, ilk insan ve ilk Peygamber olduğuna bakıldığında, Şeytan'ın iğvalarından, aldatışlarından korunduğu da, mü'minler için açıktır.

*

2- KK Bey'in 'Peygamber soyundan geldiği, seyyid olduğu' iddiası, yeniden gündemde..

Doğrudur.. Peygamber soyundandır; çünkü o da Âdemoğlu'dur ve Âdem de yeryüzünde ilk insan ve de insan soyunun ilk peygamberiydi; Hz. Âdem idi.. Yani, bütün insanlar da Peygamber torunu, bütün insanlar seyyid; kan bağıyla, biolojik torunlar olmak yetiyorsa elbette.. Ama, Şeytan'ın bağlıları da Âdemoğlu..

*