4 yıl önce Başkan seçildiği gün, Barack Obama’nın seçim karargahı Chicago’daydık. 4 yıl sonra yine seçim var, yine Chicago’dayız. Hava ve ortam birbirinden çok farklı.
Bugün Amerika oy veriyor. 4 yıl önce seçim gecesi Obama’nın zaferinin kesinleşmesiyle Chicago ve Amerika yeni bir çağın coşkusunu yaşamıştı. Halk sokaklara dökülmüş, Chicago’da araç konvoyları korna çalarak bayraklarla sokaklarda dolaşmıştı. İlk kez siyah bir başkanın seçilmesi, tarihi olaydı.Obama hem Amerika’yı, hem de Amerika’nın dünyadaki konumunu değiştirme ve düzeltme sözü vermişti. Bu yüzden seçilmesi, dünyada da büyük coşku ve iyimserlik yarattı.
4 yıl önce Obama’nın seçilmesi bekleniyordu. Anketler net üstünlüğü Obama’ya vermekteydi. Şimdi başa baş bir seçim var. İkinci kez seçime giren Başkan’ın desteğinin bu kadar düşmemesi gerekirdi.
4 yıl önce Obama ‘Umut’ sloganıyla ve ABD’yi değiştirme misyonuyla göreve gelmişti. Şimdi sloganı ‘İleri’... Çünkü işler tamamlanmadı, hatta çoğu kalemde ‘Umut’ maddesine Obama başlayamadı.
Bütün bunların nedeni, ABD’nin yaşadığı tarihi ekonomik kriz. Seçim gecesi korna sesleri arasında -Dünkü köle, bugün Başkan oldu... Bu tarihi bir olay. Ancak Barack Obama’nın çok ağır bir ekonomik enkaz devraldı- diyorduk.
Obama, üstlendiği enkazın ağırlığını ve yangını çok geç fark etti. Bu dönemde danışmanlarından iyi tavsiye alamadığını düşünmekteyiz. Ekonomi derin bataktaydı, bunu anlamaları zaman aldı, seçmene de anlatamadılar. Teşhis aksayınca, tedavi de aksadı... Seçmen hala -4 yıl geçti, durumum düzelmedi- diyor... Bundan 4 yıl sonra da tam düzeleceği, kriz öncesine dönüleceği kuşkulu. Bu kriz 10 yıllık bir kriz. Bu arada Obama’ya tahammül edemeyen, uçurum siyaseti izleyen hırçın muhelefet, Obama’nın işini zorlaştırdı.
Dış Politikada Obama’nın Türkiye ve Mısır ziyaretleri, İslam dünyası ve Ortadoğu ile iyimser bir açılımın adımlarıydı. Gerisi gelmedi. Obama’nın Türkiye dahil Ortadoğu’da popülerliği şimdi hayli düşük. Öte yandan, söz verdiği gibi Irak’tan çekildi. Afganistan’dan da çekilmek istiyor, ancak bırakmıyorlar.
Obama yeniden seçilirse, yapamadıklarını yapması için yeni bir 4 yılı olacak... ABD ekonomisi düzelme yolunda, tünelin ucunda ışık göründü. Kriz öncesine dönülmez, ama iyileşme sürer. Bundan sonraki rahatlama Obama’nın hareket alanını genişletecektir... Dışarıda da dünya, Obama’ya yönelik umutların hala yerine getirilmesini bekliyor.
ABD başkanlarının ikinci kez seçim kazandıktan sonra başarılı icraat yaptıkları bilinir. Öte yanda Obama’nın karşısında, seçim kaybetse de saldırganlıktan vaz geçmeyecek, ABD siyasi terbiyesinin dışına çıkmaktan kaçınmayan bir muhalefet var. Bu yıkıcı muhalefet, Obama’yı rahat bırakmayacaktır. Yine seçim sonunda Senato ve Temsilciler Meclisi’ndeki güç dağılımı, Obama’nın 2. dönem icraatını yakından etkileyecek. Türk-Amerikan ilişkileri 2. Obama döneminde daha da yakınlaşarak sürer. 2. Obama yönetimi Türkiye ile sorunsuz çalışır.
Ya Romney kazanırsa? Bu ihtimal var. Romney kazanırsa, en önce ABD için belirsiz dönem başlayacak. Romney kazanmak için o kadar çok yandı-döndü ve o kadar çok mavi boncuk dağıttı ki, ne yapacağı uzun süre anlaşılamayacak. Romney’nin şimdiki danışmanlarına bakılırsa, Başkanlığının -Başkan Bush döneminin uzantısı- olması muhtemel. Bu durumda ABD ve dünya için önemli riskler var. Romney’nin işe alışması, acemi nalbantın nal çakmayı öğrenmesi gibi olur. En trajik nokta da, Romney, ekonomide Obama’nın diktiği meyveleri toplar.
Benzer biçimde, ‘Başkan Romney’ altında Türk-Amerikan ilişkilerinin seyrinden emin değiliz. Tabii ki her durumda ABD ve Türkiye birlikte çalışır, ittifak ilişkileri canlı tutulur, ama bu yol, düz bir yol olmaz. Türk-Amerikan ilişkilerinde ilkeler ve strateji kadar, üslup ve kişiler de önem taşıyor.
twitter.com/selimatalayny
