Rusya-Ukrayna savaşının birinci yılına yaklaşıyoruz. Rusya'nın Ukrayna'ya gireceğine imkân vermeyen analistler vardı. Avrupa'nın kimi liderleri süreci okuyamamıştı. Ukrayna, AB ve NATO'nun genişleme hattında çok kritik bir yerde. Moskova'nın uykularını kaçıran bir NATO üyesi Ukrayna, tehdit algısını yükseltiyordu.
Savaş Ukrayna halkı için unutulmayacak bir trajediye dönüştü. Avrupa'ya göç eden Ukraynalı kadınlar ve çocuklar acı günler yaşıyor. Rusya'nın kısmî seferberlik çağrısı da yüzbinlerce kadın ve çocuğun ülke dışına çıkmasına sebep oldu.
Savaşın kazananı yoktur. Her iki ülkeye de maddi ve manevi zararları olacaktı elbette. Peki ya kazananları. Uzun bir süre ABD, Rusya'nın petrol maliyetleri yüksek olduğu için dünya petrol fiyatlarını baskılıyordu. 50-70 dolar bandında tutulan petrol fiyatlarından Rusya rahatsızdı ancak Körfez ülkeleri de memnun değildi. Şimdi Ukrayna krizi 100-120 dolar seviyelerini gören petrol sebebiyle başka satıcılara yaradı.
Bloomberg HT'nin araştırması savaşın Orta Doğu enerji pazarına nasıl etki ettiğini gösteriyor. Suudi Arabistan, Ukrayna-Rusya krizi nedeniyle fiyatların tavan yaptığı 2022'nin ilk 9 ayında petrol ihracatından yüzde 83,68 artışla 253 milyar dolar gelir elde etti.
Kuveyt'in petrol gelirleri 2022'de büyük artış göstererek 30,9 milyar dinarı (yaklaşık 100 milyar dolar) buldu. Kuveyt, 2021'de petrolden yaklaşık 54 milyar dolar gelir elde etmiş.
Irak Petrol Bakanlığı 2 Ocak'ta yaptığı açıklamada, ilk verilere göre ülkenin 2022'de 115 milyar dolardan fazla gelir elde ettiğini belirtti.
Irak Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Ammar Hamad da ülkenin döviz rezervlerinin 99 milyar doları aştığını aktardı. Hamad, döviz rezervlerindeki yükselişi petrol fiyatlarındaki artışa bağladı. Irak'ın petrol gelirleri geçen yıl 75 milyar dolar, 2020'de ise 42 milyar dolar olmuştu.
Katar, Rusya-Ukrayna savaşının ardından doğalgaz ihracatını artırırken bu dönemde birçok uzun vadeli anlaşma yaptı. Avrupa'ya transfer amacıyla sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) üretimini 2026'ya kadar yıllık 77 milyon tondan 110 milyon tona çıkarmayı hedefleyen Katar, bu amaçla yürüttüğü Kuzeydoğu Saha Genişletme projesini hayata geçiriyor.
Savaş döneminde Avrupa, coğrafi yakınlığı ve mevcut altyapı sebebiyle Cezayir'e yöneldi. 2022'de doğalgaz ihracatını 56 milyar metreküple rekor seviyeye çıkaran Cezayir, Avrupalılar için umut kapısı oldu. İtalya'ya doğalgaz ihracatını 2022'de 25 milyar metreküpe çıkaran Cezayir, 2023-2024'te bu ülkeye 30 milyar metreküp ihracat hedefliyor. Cezayir, İspanya ile Batı Sahra konusunda yaşadığı gerilime rağmen, 5 milyar metreküple en büyük doğalgaz ihracatçısı konumunu sürdürüyor.
Rusya'ya yapılan yaptırımlar ve petrol taban fiyatı Putin'i yolundan alıkoyacak mı göreceğiz. Ancak Rusya'nın Çin'e dönük satışlarının artmış olması enerji temelinde bir bölünmeye işaret ediyor. Savaş uzadıkça Avrupa'da üretim maliyetleri artacak. Taşıma gazla fabrikaların ayakta kalması zor görünüyor.
ABD, kaya gazı ve iklim politikaları ile dünyanın enerji haritasını değiştirmeye çalışıyor. Çin ve Hindistan'ın üretimini "yeşil üretime" çevirmek için uğraşırken yeşil üretim standartları bir tür ambargo olarak karşımıza çıkarılacak.
Türkiye enerji savaşlarının farkında. Yenilenebilir enerji yatırımları, alternatif petrol ve doğalgaz temini ile geleceği öngören bir Ankara var. Üretimi arttıkça enerji ihtiyacı da artan bir ülkeyiz. Yakın dönemde petrol ve doğalgaz sondajlarında yaşanan gelişmeler bize umut veriyor. Nitekim, küresel rekabette tam bağımsız olmak için kendi kendinize yetmeniz gerekiyor.
