Eşlerden birinde veya ikisinde psikiyatrik /psikolojik rahatsızlık olmasının eş ilişkilerinin temel belirleyicisi olmadığını ama ilişkilerini etkileyecek dinamikler üretebileceğini söyleyebiliriz.
Bu konudaki önceki iki yazımda; Obsesif Kompulsif Bozukluk, Depresyon, Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Panik Bozukluk, Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu ve Bipolar Bozukluğun evlilikleri nasıl etkileyebileceğini yazmıştım. Bu yazıda da, Uyku Bozuklukları, Psikotik Bozukluklar, alkol bağımlılığı ve kumar bağımlılığının evlilikleri nasıl etkileyebileceği üzerine yazacağım.
Eşinle uyu eşinle uyan
Eş ilişkilerinde soruna yol açan en önemli uyku sorunu, uyku düzeninin bozulmasıdır. Normalde eşlerin hayat ritimlerinin birbiriyle uyumlu olması beklenir. Eşler beraber yatağa girer, eş zamanlı uyur, eş zamanlı uyanıp, beraber yataktan kalkarlar. Eşlerin bu uyumlu ritmi bozulduğunda bir dizi sorun açığa çıkabilir. Eşlerden biri geç uyuyup geç uyanması eş ritmini en sık bozan nedendir. Bu ritim uyumsuzluğu cinsel hayatı, beraber kahvaltı yapmayı, evden ayrılma sürecindeki “ayrılma ritüelini” bozar. Bu sebeple eş terapilerinde uyku ritimlerinin eşleştirilmesi genellikle terapi hedeflerinden biri olarak belirlenir.
Psikotik düşünceyi kanaatten ayırt etmeliyiz
Psikotik bozukluklar, insan zihnini gerçeklikten kopartan rahatsızlıklardır. Psikotik bozuklukların en ağır formu olan şizofreni, hem kişiyi hem de eş ilişkisini önemli oranda etkileme gücüne sahiptir. Bu rahatsızlık döneminde kişi kendisi veya eşle ilgili gerçek dışı şüphe ve güvensizlik düşünceleri geliştirebilir. Eşlerden birinde psikotik bozukluk geliştiğinde, en etkili eylem tedavi arayışına girmektir. Rahatsızlık fark edilmez ve eşin psikotik düşünceleri rahatsızlığın sonucu olarak ele alınmazsa, eş ilişkisine yıkıcı etkide bulunabilir.
Ayık eş sarhoş eşten evladır
Alkol hem sarhoş etme etkisiyle hem de bağımlılık yapmasıyla eş ilişkisini etkiler. TÜİK araştırmasına göre Türkiye’de evliliklerin %4.7’si alkol nedeniyle sorun yaşadıklarını bildiriyor.
Alkol zihnimizi dolayısıyla da davranışlarımızın kontrolünü olumsuz etkiler. Ayık iken yapılmayan birçok olumsuz davranış veya söz sarhoşken yapılıp, söylenebilir. Eş şiddetinin önemli bir kısmı alkol etkisi altında gerçekleşir. Alkol bağımlılığı, eşin gündelik hayatını her yönüyle bozduğu gibi eş ilişkisini de ağır derece bozar.
Kumar hem paradan hem de eşten eder
TÜİK araştırmasına göre eşlerin % 1.7’si kumar alışkanlığının evliliklerinde sorun yarattığını bildiriyor. Kumar hem aile bütçesini etkilediği için hem de eşin ilgi odağını kumar oyununa çekip aileden / eşten uzaklaştırdığı için evlilik hayatını bozar.
Kumar oynamak kumar oynatan kişi dışında toplamda kaybetmek demektir. Eşlerden birinin kumar oynaması, bir ailenin sahip olduğu şeyleri kısmen veya tamamen kaybetmesine yol açar. Para bulma sorunu eş ilişkisini mahvedecek rezaletlerin oluşmasına yol açar.
Bağımlılığın doğası gereği kişi bağımlı olduğu şeyle aşırı şekilde uğraşır. Bağımlı olunan şey kişinin düşüncelerinin, duygularının ve davranışlarının merkezi olur. Bağımlı kişiler eşlerini bir kenara bırakıp, bağımlılık nesnesiyle evliymiş gibi davranırlar. Bu hal eninde sonunda evlilik sorununa yol açar.
Psikiyatrik tanılar da eş ilişkisini etkiler
Psikiyatrik rahatsızlıklara fiziksel rahatsızlık muamelesi yapılmalıdır. Nasıl eşimiz akciğerinde hastalık olsa, karaciğeri hastalansa, kalbinde problem olsa evlilik ilişkisi etkilenirse, aynı durum psikiyatrik tanılar içinde olur. Önemli olan psikiyatrik tanıların var olduğunda eşlerin beraberce tedavi arayışında olmasıdır.
