Pogrom

Yahudi tarihinin belirleyici bir diğer travması ise pogrom diye ifade edilen Yahudi aleyhtarlığıdır. 1492'de İspanya'dan Sefarad Yahudilerinin Fas, Kuzey Afrika ve Osmanlı'ya göçü Yahudileri, Kutsal Toprakları ve Osmanlı'yı en çok etkileyen olaylardandır. Müslüman hoşgörüsüne sığındılar. Tevrat ve Yahudi ideolojisinin temelleri incelenince İspanya'dan kovulmaları, Kutsal Topraklara varılmasının anahtarı olduğu görülür. 1876 yılında George Elliot liderliğinde Siyon Aşıkları (Hibbath-Hovevei Zion) adlı İngiliz Siyonist Teşkilâtı'nın kurulması, zengin Yahudilerin, İngiliz politikacılarla Siyon idealini gerçekleştirmek içindir.

Diğer taraftan 19'uncu yüzyıldan itibaren Rusya'da Yahudi aleyhtarlığı (pogrom) artmasıyla Filistin'e dönme fikri, başka yerde yaşanamayacağı fikri gelişmiş, 1881'de Rus Çarı Aleksander'ın öldürülmesiyle Rus otoritesinin şiddet uygulaması, Politik Siyonizm'in dönüm noktası olmuştur. ABD ve Avrupa'ya göçler olurken 3000 Yahudi'nin Filistin'e yerleşmesiyle Birinci Aliyah gerçekleşmiştir. Odessa'da Siyonu Sevenler Cemiyeti'nin kurulması da bir diğer önemli etkendir.

1882'de Filistin'de ilk ufak Yahudi kolonisini yerleştirilmesiyle başlaması, "Ülkesiz halk için, halksız ülke" sloganıyla, Araplara uygarlık getirme amacıyla olduğu belirtilerek yapıldı. Daha sonra Siyonu Sevenler Hareketi, Filistin ve Suriye'deki Leon Pinsker önderliğindeki Yahudi Ziraatçı ve Esnafı Destekleme Derneği adıyla 1890'da resmen tanınmış olması önemli bir gelişmeydi. Siyasal Siyonizm'e yönelik muhalefetin ortaya çıkmasıyla, kültürel Siyonizm ortaya çıktı. Asıl önemli göç dalgası olan İkinci Aliyah ise 1904'teydi ve Siyonist devletin çekirdeği işgücünü fetih, kendi emeklerine dayalı yerleşme, gelişme ile sağlanacaktı.

Başlangıcından İsrail'in kuruluşuna dek en büyük destek İngiltere'den sağlanmıştı. Siyonistlerin İngiltere'de büyük söz sahibi olmalarıyla 1840'lardan itibaren İngiliz politikacılarının Filistin'de Yahudi devleti kurma plânına ilgisi başladı ve bu süreç Balfour Deklarasyonu'na götürdü. İlk Yahudi millî kongresi Leon Pinsker başkanlığında 1884'te Silejva'da toplanmıştı.

Theodor Herzl, Paris'te Fransız subayı Dreyfus'a karşı yürütülen antisemitik kampanyanın etkisiyle İngiliz desteğinde Yahudilerin Arjantin veya Filistin kolonisini kurmaları görüşünü savunan Yahudi Devleti (Der Judeenstaat) kitabını, 'Yahudi Sorunu'na' tek çözümün kurulacak bir Yahudi Devleti olduğu düşüncesiyle 1896'da yazmıştır. Burada Arjantin'in de öneriliyor olmasının Siyonizm'in dinsel bir idealin yüceltilmesi, ideolojik bir hareketten ziyade rasyonel bir hareket olarak belli bir soruna belli bir çözüm olduğu belirtilir (Taylor, 1992: 17). Birkaç ay sonra siyasî Siyonizm hareketi, kavramın mucidi Nathan Birnbaum'un önerdiği Dünya Siyonistler Kongresi'ni toplama fikri üzerinde duran Herzl, 1897'de Basel'de ilk Dünya Siyonist Kongresi'ni toplamış ve burada Siyonizm'in amacı "halkı için Filistin‟de kamu hukukunun güvencesi altında bir yurt kurulması" olarak belirtmişti.