Türkiye’ye yerleşmiş olan Patriot savunma sistemi, sadece NATO dışı ülkeler açısından tartışmalı bir durum arz etmiyor. Basına sızan ya da sızdırılan bir rapordan anlaşıldığına göre, Patriotlar Türkiye-Almanya ilişkileri bakımından da bazı sıkıntılara yol açıyor.
Raporu kaleme alan kişi, geçtiğimiz günlerde Kahramanmaraş’ta görev yapan ve Almanya’dan gelen Patriotlardan sorumlu Alman askerlerini ziyarete gelen Hellmut Königshause. Königshause, Almanya Parlamentosu’nda görev yapıyor ama parlamenter değil. Almanya’da parlamenterler tarafından beş yıllığına seçilen Parlamento Komiseri olarak tanımlanan bir mevki var ve bu mevkide bulunan kişinin görevi, ordunun temel haklar konusunda demokratik denetimini yapmak; Parlamento’ya düzenli rapor sunmak. Bu durumda Königshause’a ordudan sorumlu meclis raportörü de denebilir; kısacası önemli biri ve önemli bir görevi bulunuyor.
Türkiye ziyareti sonrasında meclise sunduğu rapora göre, Türkiye ile Almanya’nın bölgedeki işbirliğinde ciddi sorunlar bulunuyor.
Alman askerler sorunsalı
Königshause’a göre Türkiye askeri kesimi Almanya’dan gelen askerlere ‘istenmeyen misafir’ muamelesi yapıyorlarmış. Almanya savunma bakanının bölgeye yaptığı ziyaret sırasında konvoyun geçişi için bir Alman kadın asker yolları kesmiş, bir Türk general ise aracının bu asker tarafından durdurulmasına itiraz etmiş, sonra da iş büyümüş. Raporda iddia edilene göre taraflar arasında tartışma çıkmış, sonra bu tartışma itiş kakışa dönüşmüş ve yine iddiaya göre kadın asker darp edilmiş; kadın asker darp izlerini doktor raporuyla teyit ettirmiş.
Yine rapordaki iddiaya göre, Almanya savunma bakanı gelmeden bölgeye giden bu Türk komutan, yaşanan arbede sonrasında, Patriotların bulunduğu üssün bir Türk kışlası olduğunu hatırlatarak Almanya bayraklarının indirilmesini istemiş.
Bayraklar indi mi, haberden bunu öğrenemiyoruz. Ancak yabancı ülke vatandaşlarının görev yaptığı bir üste bu tür olaylar katiyen olmamıştır, Königshause raporunda kasten kötü şeyler yazmıştır diye düşünmek kolay değil.
Türk askerler sorunsalı
NATO üyesi olan ve Patriotları da ülkesine kendi iradesiyle kabul eden Türkiye’nin yabancı askerlerle çalışma konusunda sorunları olduğu anlaşılıyor. Alman askerlerin de ‘sömürge valisi’ gibi davranmadıkları düşünülemez; muhtemelen onlar da Afganistan’da falan görev yapar gibi davranma eğilimine girmişlerdir.
Bununla birlikte, burada daha ciddi bir sorun olduğu söylenebilir. Hükümetler düzeyinde bir anlaşmaya varılmış ve bu savunma sistemi Türkiye’ye yerleştirilmiş, ama anlaşıldığı kadarıyla alt birimler bu anlaşmadan ikna olmamışlar. Alman askerlerin olduğu yerlerde sıhhi konularda, izinlerde ve diğer birçok konuda Türkiye ‘arıza çıkaran’ taraf olarak tarif ediliyor. Alman askerlerin neler talep ettiğini, çıtayı nereye kadar zorladıklarını bilmiyoruz; ama Türk tarafının bezdirici bazı uygulamaları olduğu rahatça anlaşılabiliyor.
Gelen Alman askerleri tanımlanan görev kapsamında faaliyet gösteriyorlar ise ortaklığın gereğine uygun davranmak gerekir. Ancak Alman askerler tanımlanan görev dışında başka ‘misyon’ peşindeyseler, o zaman durum değişir tabi. Ama yine de bezdirme politikasının yöntemi farklı olabilir; hatta bu iş komutanlara kalmaz; siyaseten görüşülür. Zaten bu tür krizler sıklaşırsa, konu siyasi mercilere taşınır.
Ayrıntıların etraflıca belirlenmediği anlaşılıyor, siyaseten ortaklık kuran iki ülkenin ‘alanda’ çıkan sorunları siyasi düzlemde çözmeleri zor olmasa gerek; niyet açık olduğu sürece.
