Part-Time Çalışanlar Mesai Yapabilir mi?

Günümüzdeki çalışma hayatında kısmi süreli çalışma olgusu giderek yaygınlaşmaktadır.

Sürekli gelişmeye devam eden iş dünyasında, kısmi süreli çalışmaya duyulan ihtiyacın artacağı düşünüldüğünde, kısmi süreli çalışmanın İş Hukuku bağlamında iyi anlaşılması, hem işçiler hem de işverenler tarafından giderek daha önemli hale gelmektedir.

Kısmi süreli çalışma olgusunu tanımlayabilmek için, öncelikle genel bakımdan haftalık çalışma süresinin netleştirilmesi gerekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 63'üncü maddesi uyarınca haftalık "normal" çalışma süresi 45 saattir.

İş Kanunu'na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği'nin 6'ncı maddesinde kısmi süreli çalışma tanımına yer verilmiştir: "İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır."

Kısmi süreli çalışma ise aksi kararlaştırılabileceği gibi, haftalık normal çalışma süresi olan 45 saatin üçte ikisi oranında azaltılmasıyla elde edilen ve bir haftalık süreçte en fazla 30 saate kadar yapılan çalışmaları ifade etmektedir.

Bu bilgi ışığında, kısmi süreli çalışan işçiler bir haftalık sürede en fazla 30 saat çalışabilmektedirler.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma konuları ise İş Kanunu'nun 41'inci maddesinde hüküm altına alınmıştır.

Haftalık 45 saat çalışan işçinin bir haftalık süre içinde 45 saati aşan sürede çalışması fazla çalışma olarak adlandırılmaktadır. İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak nitelendirilmektedir.

Diğer yandan yalnızca tam süreli çalışan işçiler fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapabilmektedir. Bu noktada işyerinde haftalık normal çalışma süresinin ne kadar olduğu önem arz etmektedir.

Örneğin, haftalık normal çalışma süresi 40 saat olan bir işyerinde, işçilerin haftalık 40 saat ile 45 saat arasında yaptığı çalışmalar fazla sürelerle çalışma; haftalık 45 saati aşan çalışma yapmaları fazla çalışma olarak değerlendirilmektedir.

Kısmi süreli çalışanlar ise fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapamazlar. İş Kanunu'na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği'nin "Fazla Çalışma Yaptırılmayacak İşçiler" başlıklı 8'inci maddesindeki hükümler şu şekildedir:

* "Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler."

* "Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz."

Dolayısıyla kısmi süreli iş sözleşmesine bağlı çalışan işçilerin fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışması, işçinin onayı olsa dahi yasaklanmıştır.

Nihayetinde işverenlerin çeşitli yaptırımlar ile karşılaşmamaları açısından kısmi süreli çalışanlara fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yaptırmamaları önem arz etmektedir.