4857 sayılı İş Kanunu'nun 13'üncü maddesine göre Kısmi Süreli İş Sözleşmesi "işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme" olarak tanımlanmıştır.
Bu tanıma göre, kısmi süreli çalışma, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal isçiye göre kısa belirlendiği çalışma biçimi olarak ortaya çıkmaktadır.
İş Kanunu'nun 63'üncü maddesine göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Söz kanun maddesi esas alındığında, 45 saatin üçte ikisi olan 30 saat, kısmi çalışmanın azami süresi olarak ortaya çıkmaktadır. Yani kısmi süreli çalışmadan söz edebilmek için haftalık çalışma süresinin dikkate alınması ve haftalık çalışma süresinin de en fazla 30 saat veya daha altında olması gerekmektedir.
4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışanlar ile tam süreli çalışanlar arasında ayrımı haklı kılan bir neden olmadığı müddetçe işverenin eşit davranma borcu devam etmektedir.
Diğer bir ifadeyle, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacaktır.
Kısmi süreli çalışanın da işyerinde işe başladığı tarihten iş sözleşmesinin sona erdiği tarih arasında en az 1 yıllık süre bulunuyorsa, fesih nedenine bağlı olarak kıdem tazminatı hakkı doğacaktır.
Diğer bir anlatımla, kısmi süreli çalışanların kıdem süreleri hesaplanırken, işyerinde ilk işe giriş tarihi ile işten ayrılış tarihi arasındaki süreler dikkate alınacaktır. Tam süreli çalışanlarda olduğu gibi kıdem süresi bulunacaktır.
Çalışanın fiilen çalıştığı günlerin tespiti kıdem tazminatına esas günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanacaktır.
Dolayısıyla kısmi süreli çalışan tam süreli çalışan ile aynı sürede kıdem tazminatını hak edecektir. Ancak kıdem tazminatı ödemesi yapılırken kıstelyevm hesabına gidilmelidir.
Kısmi süreli çalışanın aylık ücret kazancı sabit ise, kısmi süreli çalıştığı süreler için kıdem tazminatının hesaplanması gerekir. Çalışanın bir ayın tamamında kazandığı ortalama saatlik ücreti, yine son yılın ortalama aylık çalışma saati ile çarpılarak kıdem tazminatının hesaplanması gerekir.
Yani kısmi süreli çalışanın ay içinde kazandığı giydirilmiş brüt ücreti bulunacak, normal kıdem tazminatı hesaplaması gibi hesaplanacaktır.
İşyerinde hangi dönemde çalışanların ücretine zam yapıldıysa, zam dönemi ile işten ayrılış tarihi arasının ortalama hesabında dikkate alınarak çalışanın ücretinin tespit edilmesi mümkündür.
Kısmi süreli çalışanın kıdem tazminatı hesaplaması şu şekildedir:
Öncelikle çalışanın kısmi süreli çalıştığı süreler bulunur.
Örneğin, mevcut durumda çalışanın 2 yıl, 3 ay, 26 gün kısmi zamanlı kıdem süresi bulunsun.
Çalışanın her çalıştığı gün sayısının değiştiği durumda, 2 yıl 3 ay 26 gün içindeki aylık ortalama çalışma süresi bulunmalı, günlük giydirilmiş ücret ortalama gün sayısı ile çarpılmalıdır.
