Geçen hafta 53 yaşında ABD’li bir parkinson hastasının uyguladığı diyet programıyla sağladığı başarıdan bahsetmiştik. Bu diyette günlük beslenme programının vazgeçilmez bileşeni olarak çilek ve ruşeym öne çıkıyor. Günümüzde insan sağlığı için zararlı olabileceği üzerinde yorumlar yapılan bir çok besin parkinson hastaları için mutlaka kaçınılması gerekenler arasında yer alıyor (bkz. kutu-1).
1- TRANS YAĞLAR DİYETTE YOK
MUTLAKA kaçınılması gereken besinler şu şekilde sıralanmış: Trans-yağlar (tereyağı, margarin vd.), yağlı etler (yağlı köfte, tavuk derisi, balık derisi altındaki yağ), mangalda ya da kızartılarak pişirilmiş etler (büyükbaş, tavuk, balık), işlenmiş et ürünleri (hamburger, sosis, salam, sucuk, tütsülenmiş et), süt ürünleri (tam süt, kremşanti, kremalı kahve ve pastalar), tatlılar, glikoz şurubuyla hazırlanmış ürünler ve tatlandırıcılar.
Çalışmada verilen örnek diyet programının (bkz. kutu-2) temel özelliği trans yağlar ve hayvansal yağın günlük diyetten çıkarılması ve hekzakosanol ile fisetin bakımından zengin besinlerin kullanılması. Bu diyetin kalori değerinin yaklaşık 2000-2200 kilo kalori olduğu ve bu suretle kişinin günde 250 mikrogram hekzokosanol alabileceği belirtiliyor.
2- ÖRNEK GÜNLÜK BESLENME PROGRAMI
KAHVALTI: Taze ya da dondurulmuş çilek (100-150 gram) şekersiz olarak tüketilecek. 2 adet ev yapımı gözleme (tam buğday unu ve ruşeym ile yapılmış). 2 çorba kaşığı ev yapımı düşük şekerli erik reçeli (başka meyve de olabilir). 2-3 büyük fincan kafeinsiz kahve (istenirse yağsız süt tozu eklenebilir).
ÖĞLE YEMEĞİ: İki dilim tam buğday ekmeği arasına hardal sürüp üzerine marul ve domates dilimleriyle hazırlanan sandviç. Bir buçuk-iki bardak mevsim meyvesi salatası (üzüm, kiwi, mandalina, portakal, greyfurt, likapa vd.). İçine limon dilimi atılmış siyah veya yeşil çay (günde yaklaşık bir litre).
İKİNDİ: 100 gram civarında tuzsuz, kavrulmamış kuruyemiş karışımı (fındık, badem, ceviz, vd.). Az şekerli bitter çikolata cipsleri.
AKŞAM YEMEĞİ: Tam tahıllı burgu makarna (sosu için sarmısak, domates püresi, fesleğen, dilimlenmiş mantar, derisi alınmış ve 45 gram parçalanmış tavuk göğsü, 15 gram az yağlı peynir), brokoli, 100-150 gram mevsim meyvesi, kafeinsiz bir fincan kahve, bir ufak parça bitter çikolata.
ACIKILIRSA ATIŞTIRMALIK: Bir adet ev yapımı gözleme, küçük bir elma.
Bu şekilde bir diyetin uygulanmasıyla ilk üç ay içinde herhangi bir olumlu gelişme gözlenemediği, olumlu cevabın ancak altı aydan sonra ortaya çıktığı ifade ediliyor. İki yıllık uygulama sonunda ise hastanın; merdiven çıkma, yürüme, bahçe işleri, yazı yazma, bilgisayar da yazma, temizlik, banyo ve ütü yapma, sohbet etme gibi günlük faaliyetlerini sorunsuz sürdürebildiği belirtilmiş. Hastanın diyet uygulamasından altı ay sonra nörolog hekim tarafından yapılan muayenesinde daha önce tespit edilen şikayetlerin büyük ölçüde kaybolduğu ancak çene titremesi hariç diğer titremelerin giderilemediği tespit edilmiş.
BIRAKINCA ŞİKAYET TEKRARLIYOR
Bir başka önemli nokta ise bu diyet programından sapılması halinde şikayetlerin tekrar ortaya çıkması. Mesela pasta yenilmesi veya ruşeym alınmadığı takdirde üç hafta içinde şikayetlerin tekrar belirginleştiği ve tekrar düzelmesinin birkaç haftayı bulduğu bildiriliyor.
Sonuç olarak bu diyet programı, bir ön çalışma. Uygulanan hastada başarılı olmuş ve kullanılan ilaç miktarı yarı yarıya, hatta dörtte biri kadar düşürülebilmiş. Şüphesiz bu programın her parkinsaon hastası için uygun olması beklenemez ancak önerilen diyet programı her insan için sağlıklı beslenme öğeleri taşıması bakımından yararlı. Kapsamlı klinik çalışmalar yapılarak, bilhassa uygulanan diyetin etkili olamadığı titreme sorunu üzerinde yararlı olabilecek düzenlemelerin yapılmasını ümit ediyorum.
