Dört gün sonra sandık başına gidiyoruz. Yerel seçimlerde bulunduğumuz şehrin geleceğini oyluyoruz aslında... Şehrimizin ihtiyaçlarını, karşı karşıya olduğu sorunlarını doğru görüp makul çözümler öneren adaylara oy vermek gerekiyor. Pek tabi herkesin beklentisi, birbirinin aynısı olmak zorunda değil, bu da demokrasinin gereği... Neticede önemli olan sandığa gitmek ve oy kullanmak. Bugün size oy kullanırken nelere dikkat etmemiz gerektiği, oyumuzu verdikten sonraki sürecin işleyişi hakkında bilgi vermek istiyorum.
Oy kullanırken üç hususa dikkat edelim...
(1) Bulunduğunuz ilin belediye yapısına göre kullanacağınız oylar değişiyor. Pusulalara dikkat edin ve mutlaka sayarak alın! Büyükşehirlerde (İstanbul, Trabzon, Eskişehir, Şanlıurfa vb.) ilçe belediye meclisi (sarı), ilçe belediye başkanı (mavi) ve büyükşehir belediye başkanı (beyaz) için olmak üzere üç pusula verilecek.
Diğer şehirlerde (Osmaniye, Yalova, Rize vb.) ise ilçe merkezlerinde ilçe belediye başkanı, ilçe belediye meclisi için oy kullanacaksınız. Köylerde ise il genel meclisi için (turuncu) oy verilecek.
Ve tümünde muhtar da seçeceğiz, bunların pusulaları kendilerince hazırlanıp kabinlerde yer alıyor genelde...
(2) Pusulayı ve zarfı aldığınızda dikkatle kontrol edin! Zarfın içinde bir not veya herhangi bir kâğıt parçası varsa oyunuz geçersiz olacaktır. Yine pusulanın üstünde kalemle bir işaretleme veya bir sembol vb. bir durum varsa aynı akıbet olacaktır. Bunları sandık kurulunun önünde inceleyiniz. Bir sorun yoksa kabine geçebilirsiniz.
(3) Mührü basarken dikkat etmek gerekiyor! Pusula sayısı da aday sayısı da fazla. Bunlar bir karmaşa oluşturabilir. Mührü basarken seçtiğiniz partinin kutusunun içinde kalmasına dikkat edin. Taşma halinde de geçersizlik gündeme gelebilir. Bir pusulaya mühür bastıktan sonra kurumasını bekleyin, üst üste koyup bekletmeniz riskli olabilir. Mührün mürekkebinin taşması, diğer pusulayı geçersiz hale getirebilir. Pusulalar kuruduktan sonra zarfa koyun. Ardından sandığa atın.
Sandıkta kimler var?
Gidince sizi karşılayan sandık kurulu partilerin temsilcileri ve memur üyelerden oluşuyor. Bir de bunların dışında partilerin gözlemcileri var. Sandık kurulunda en son seçimde o ilçede en fazla oy almış partilerden üye bulunurken müşahitler; seçime giren partiler veya bağımsız adaylar adına orada bulunuyorlar. Hatta bazen uluslararası gözlemciler, barolar ve kurumların temsilcilerinin de oy kullanılan binalarda olduğunu görebilirsiniz. Bunların tümü, seçimin güvenli, şeffaf ve adil yapılmasını sağlamak...
Oy verme işlemi bitince, sürecin işleyişi
(1) Genellikle sınıflarda olduğu için sıralardan sandık kurulunun içinde kaldığı bir set oluşturuluyor ve karşılarında müşahitler veya gözlemciler oluyor. Unutmayınız ki seçmen olarak gidip kendi sandığınızın sayımında bulunabilirsiniz.
(2) Sandık açılır. Zarflar açılmadan sayılır. Geçersiz zarf varsa ayrılır. Oy kullanan kişi ile zarf sayısı eşitse sayıma geçilir. Zarf sayısı oy kullanan seçmenlerin sayısından fazla ise zarfların arasından gelişigüzel çekilen bu sayıda zarf yakılır. Oy kullanan kişi sayısı ile zarf sayısının birbirine eşitliği sağlanır.
(3) Sonra zarflar açılıp içindeki pusulalar tasnif edilir. Burada pusulaların sayısının bir önemi yoktur. Yani bir kimse kendisine verilen üç pusulanın ikisini zarfa koymuş, diğerini alıp götürmüş olabilir.
(4) Sonrasında bir görevli pusulayı kaldırıp parti ismi okur ve oyun o partiye verildiğini söyler. Sandık kurulundan görevli kimseler bunu tutanağa işler. Hemen karşısında oturan müşahitler ve varsa diğer kimseler bunu görür ve notlarını alırlar.
(5) Bazen oyun geçersiz olduğunu söyleyebiliyor görevli. Buna itiraz edilmesi de olası. Sayım bitince toplam sonuç söylenir.
(6) Sonrasında pusulalar bir torbaya konur ve mühürlenir. Sandık sonuç tutanağı bu torbaya iliştirilir. Tutanağın bir sureti sınıf kapısına yapıştırılır.
(7) Bu tutanakla beraber memur görevlileri ilçe seçim kuruluna gidip torbayı teslim eder. Seçim kurulu bunu SEÇSİS'e yükler. Ve tutanakları tarayıp yine sisteme aktarır.
Ve sonuç. Tüm sandık sonuçları toplanır ilçe seçim sonucuna, sonrasında ise il seçim sonucuna dönüşür...
