David O’Russell’ın sağlam mizanseni ve oyuncu performanslarıyla öne çıkan Umut Işığım, bipolar (manik depresif bozukluk) kahramanının dünyasını mizahla yansıtıyor.
Sinir hastalıklarıyla, büyük acıların ve ağır stresin yol açtığı depresyonla mücadele etmek hiç kolay değil. Kanserden, böbrek ve kalp damar hastalıklarından fazla farkı yok. Hayatınızı disipline etmeniz, beslenmeden aşk hayatınıza kadar bir kurallar silsilesine uymanız, tedavinizi aksatmamanız gerekir. Kaçamaklar uğruna büyük bedeller ödememek, hayatınızı bir daha yerine oturamayacak şekilde rayından çıkarmamak için hemen her gününüz bir kavgayla geçer.
Umut Işığım manik depresif bir hastanın rehabilitasyon sürecine odaklanan iyimser bir komedi. Vaktiyle 24’teki Tematik Film Kuşağı’nda bu tür filmleri gösterip uzman psikiyatrları konuk ettiğimizde filmleri terapi amaçlı kullandıklarını memnuniyetle öğrenmiştik. Bilmem bu filmi de yararlı bulacaklar mıdır? Kendi köşemden baktığımda Umut Işığım’ı Feel Good Movies dediğimiz, izleyiciye kendini iyi hissettiren, iyimserlik aşılayan filmlerden biri olarak kategorize ederim. Zaten filmin hem özgün hem Türkçe adı da duygularını yazarak, önüne ulaşması gereken aydınlık bir hedef koyan karakterin kendine ve iyileşmesine (ruh halini kontrol altında tutmasına) dair güvenini temsil ediyor. Film de kahramanı Pat Soletano’yu gerçeğe uygun biçimde betimlediğine, onun kendi kendisiyle mücadelesini, takıntılarını, ilişkilerini mizah çerçevesinde de olsa gerçekçi bir yaklaşımla yansıttığına dair güven telkin ediyor.
EN BÜYÜK KOZU GÜÇLÜ OYUNCU KADROSU
Bu güvenin kaynağı da David O’Russell’ın her ayrıntısına kadar hesaplanmış senaryosu ve filmin her anına hakim olduğunu hissettiren mizanseni. Yönetmen Matthew Quick’in 2008’de yayınlanan romanına olabildiğince sadık kalmış ama Türkçesi de çıkan kitabı okuduğunuzda Pat’in durumunu daha kolay hazmedilebilir hale getirdiğini; yıllarca bir sinir hastalıkları hastanesinde kalmış olmasının ağırlığını onun ve ailesinin omuzlarından kaldırdığını fark edeceksiniz. Yönetmen kendisinin ve oyuncularının işini ve tabii izleyiciyi de filmin Amerikan futbolu fanatizmi ve bahisçilikle iç içe bir komedi olmasını kabullenmesini kolaylaştırmış.Pat ruh halindeki iniş çıkışlara rağmen teşhis konulmamış bir bipolar. Karısını sevgilisiyle basıp adamı öldüresiye dövünce durum anlaşılmış. Pat bir hastaneye kapatılmış, karısı da kendisine yaklaşmaması için mahkemeden karar aldırmış. Doktorları muhalefet etse de annesi 8 aylık zorunlu yatma süresi dolunca Pat’i eve getiriyor. Evli barklı bir adam yeniden bir ergen misali yaşamaya başlıyor ama karısını geri almak, tedavi olduğunu kanıtlamak için çok uğraşıyor. Bu arada tanıştığı Tiffany ve onun tutkusu Pat’in normalleşme sürecini hızlandırıyor. Kocasını kaybedince depresyon geçirmiş, nemfoman gibi davranıp kendini hem avutmuş hem cezalandırmış olan Tiffany, Pat’i dans etmeye zorluyor.
Oyuncu seçimi, yönetimi ve performansları bu filmin en büyük kozu. Bradley Cooper ve Jennifer Lawrence durumlarının farkında olup inatla onunla savaşan iki genç insanı bütün enerjilerini aktararak canlandırıyor. Birbirleriyle kimyalarının tutması da izleyiciyi daha filmin başından itibaren onların destekçisi, hamisi konumuna getiriyor. Umut Işığım’ın depresif içeriğine rağmen eninde sonunda bir aşk öyküsü anlatıyor. Cooper ve Lawrence’ın uyumu, sonu başından kolayca kestirilebilir, sürprizler içermeyen, ne zaman kavga çıkacağı ne zaman tatlıya bağlanacağı apaçık bir anlatıya inanmamız için elzem. Oyuncu kadrosu genel olarak çok iyi performans veriyor ve “Bunların hangisinin aklı başında ki zaten?” diye sorduran sosyal çevreyi başarıyla oluşturuyorlar. Böylece Pat ve Tiffany’nin sıradışı ilişkisini sağlam bir zemine oturtuyorlar.
Öykünün en iyi yanı Pat’in eski eşi Nikki’nin de Tiffany’nin de kocalarıyla ve diğer erkeklerle ilişkilerini uygarca ortaya koyup onları hiç yargılamaması. Buna rağmen kadını nesneleştirmekten, arzulanan, elde edilmeye çalışılan fahişe ile fedakar anne kutuplaşmasından tamamen azade edememişse de bu konvansiyonlar içinde kahramanı kurtaranların annesi, eski karısı ve yeni sevgilisi, Pat’in en yakın arkadaşının ondan pek hoşlanmayan otoriter karısı (Tiffany’nin aralarını yapan ablası!) olması da anti-konvansiyonel bir yaklaşım olarak takdire değer. Futbol fanatizminde buluşan babası ile psikiyatrının, işte başarı takıntılı ağabeyi ve en yakın arkadaşının ise Pat’e takımı destekleyen taraftar kadar hayrı var.
Güçlü adaylar arasında adı geçen Umut Işığım’ın, Amerikan standartlarında Oscarlık bir film olduğuna kuşku yok.
FİLMİN KÜNYESİ: Orijinal adı: Silver Linings Playbook
Yönetmen: David O’Russell Senaryo: David O’Russell Matthew Quick Görüntü: M. Takayanagi
Müzik: Danny Elfman
Oyuncular: Bradley Cooper, Jennifer Lawrence, Robert De Niro, Jackie Weaver, ChrisTucker, Anupham Ker, John Ortiz, Shea Whigham, Julia Stiles,
Paul Herman, Dash Mihok.
