Halk arasında şişmanlık olarak bilinen obezitenin sağlığımıza etkileri son dönemin popüler konularından. Özellikle damar hastalıklarını tetiklediğinden ve vücudumuzun her köşesine ulaşan bir damar ağına sahip olduğumuzdan, obezitenin etkilemediği organ yok gibi. Aynı kalp damarlarında olduğu gibi beyin-damar hastalıklarının riskini de artıyor tabi. İnme ihtimalini artırmanın yanı sıra Alzheimer hastalığı da risk faktörleri arasında. Birazdan obezitenin ergen beyinleri üzerindeki etkisini gösteren yeni bir çalışmadan bahsedeceğim. Ama ondan önce her popüler konuda olduğu gibi obezite ile ilgili de yanlış birçok yönlendirme ve bilgilendirme olduğundan bahsetmek isterim. Maalesef ülkemizde ve dünyanın bazı bölgelerinde obezite operasyonları gereğinden fazla yapılıyor. Bunda medyanın, sosyal medyanın rolü büyük. Toplumun görünen yüzü olan bazı ünlü isimler, endikasyonları dışında oldukları obezite ameliyatlarını özendirici bir şekilde anlatarak yaygınlaşmasına neden oluyorlar. Halbuki obezite ameliyatları bu kadar kolay karar verilen ameliyatlar değil. Ameliyat sonrası birçok kalıcı sağlık sorunu olabileceği gibi diyete devam edilmezse verilen kiloların geri alınma ihtimali de kaçınılmazdır. Şimdi gelelim bu haftanın konusuna: Brezilyalı bir grup araştırmacının yaptığı ve Radiological Society of North America (RSNA) 2019’da sunulacak olan çalışmanın sonucuna göre obez ergenlerin beyninde inflamasyonla (yangı) ilişkilendirilebilecek hasar gözlendi. Obezite özellikle çocuk ve genç popülasyonda giderek artıyor. 

Dünya Sağlık Organizasyonunun verilerine göre 1990 yılında 32 milyon olan 5 yaş ve altı obez sayısı 2016 yılında 41 milyona yükseldi. Yeni yapılan çalışmayla obezitenin aynı zamanda sinir sisteminde inflamasyonu tetiklediği ve bunun da beynin bazı bölgelerinde hasara yol açtığı özel bir MR yöntemi olan Diffüzyon Tensör Görüntüleme (Diffusion Tensor Imaging-DTI) ile tespit edildi. Obez ergen 59 kişi ve sağlıklı ergen 61 kişinin dahil edildiği çalışmada, araştırmacılar beynin belirli bölgelerinde özel bir ölçüm yaptılar. Bir MR yöntemi olan DTI, su moleküllerinin difüzyonu ölçülerek beyindeki yolakların durumu hakkında bilgi veren bir görüntüleme tekniğidir. Yapılan ölçümle beynin iki yarımküresini birbirine bağlayan korpus kallosumda, duygularımızın kontrolü ve iştahla ilgili alanlarımızda ve zihinsel işlevlerimizle ilişkili bazı alanlarda düşük aktivite saptandı. Bu da ilişkili beyin alanlarındaki sinir liflerinde inflamasyon-yangı gelişmesine bağlandı. Beyinde görülen bu değişikliklerin obez hastalardaki insülin ve leptin hormonlarıyla ilgili değişimlerle paralellik gösterdiği gözlendi. Obeziteye bağlı beyinde görülen bu değişikliklerin geri dönüşebilir-tedavi edilebilir olup olmadığını anlamak için aynı hasta grubunu zayıfladıktan sonra da değerlendirmek gerekir. Bu konuda yeni bir çalışma daha planlanıyor.

ÖRTÜLÜ VE AÇIK BELLEK ARASINDA NE FARK VARDIR?

Açık Bellek: Bilincinde olduğumuz ve başkalarına aktarabildiğimiz bilgileri içeren bellektir. Bunun da iki alt türü vardır.