Türkiye, Mısır’a 2 milyar dolar kredi verecek. Bu iyi ve yararlı bir adımdır. Yakın zamana dek Türkiye’nin ekonomi tarihi hep -alınan- kredilerin tarihi olduğundan, -Kredi veren Türkiye- kavramına alışmak, zor olabilir. Ancak devletlerarası ilişkilerde kredi almak ve vermek normal bir faaliyettir. Türkiye de bu şekilde yeni normali yaratıyor.
Mısır büyük bir dönüşümden geçiyor. Mısır, büyük ve önemli. Mısır, 90 milyonluk nüfusuyla Arap Dünyasının beşte biri, ancak milli geliri 300 milyar dolar bile değil. Ekonomi, onyıllardır kötü yönetim sonucu yerlerde sürünüyor. Mısır’daki yeni yönetim, yeni siyasetin ve yanında yeni bir ekonomi kurmak zorunda. Mısır ekonomisi düne kadar, Mübarek oğullarının ve ahbaplarının denetiminde bir batık ekonomiydi. Şimdi yeni yönetimin hedeflerinden biri, ‘ekonomik canlanmayı sağlayıp, Türkiye düzeyine ulaşmak.’ Mısırlı yetkililer, ekonomide de Türkiye-Brezilya düzeyine gelmeyi hedeflediklerini söylediler.
Mısır’ın Türkiye gibi olması için önce hukuku kurup, ekonomiyi iç ve dış rekabete açması ve zincirleri kırması gerekiyor. Bu dönüşüm kağıt üzerinde mümkün, ancak Mısır hükümeti zaman zaman ideolojik tuzaklara düşmekte. Örneğin ülkeye yabancı yatırım gerek. Yabancı yatırımcı da bu aşamada Mısır’a IMF onayı ve gözetimi istiyor. Ancak hükümet, IMF ile diyalogda zorlanıyor. Yabancı yatırımcı ise Mısır’ın durumunu görmek için IMF pusulasına bakıyor.
Mısır’da rejim değişikliği yüksek maliyet getirdi. Ülkeden sermaye çıkışı yaşandı ve 18 ay önce 36 milyar dolar olan döviz rezervi, şimdilerde 15 milyar dolara indi.
Mısır bu aşamada en az 12 milyar dolar bulmaya çalışıyor.
Son olarak IMF’den 5 milyar dolar istendi. 2 milyar Katar, 1 milyar dolar Suudi Arabistan’dan gelecek. Katar ayrıca 5 yılda 18 milyar dolarlık turizm yatırımı planlıyor. IMF kredisi olursa Avrupa Birliği 500 milyon dolar verecek.
Aslında, bu kredilerden gelecek paranın çoğu, vitrinde tutulacak. Yani gelen krediyi Mısır harcamayacak, ama döviz rezervinde tutacak. Mısır’ın döviz rezervinin eski düzeyde kalması, iç ve dış güven için önemli. Rezervler yüksek kalınca, erimeyince, güven oluşuyor.
Mısır’a verilecek kredi, Türkiye’nin Mısır’a yatırımını ve getirisini artıracaktır. İhracatta ve ihalelerde de olumlu etki yapar. Mısır siyasi istikrar sağladığında ve ekonomik zincirleri kırdığında hızlı büyümeye geçme gücüne sahip bir ülkedir. Hala tam kapasite işlenmemiş enerji birikimi vardır. Bir zaman, Mısır doğalgazının Türkiye’ye getirilmesi projeleri konuşulurdu. Bu zor zamanda Mısır’a destek verilmesi, Türkiye’nin hanesine artı puan yazacaktır. Aynı zamanda, Mısır’a kredi veren ülkelere bakınca, ortak bir bölgesel çaba olduğu düşünülebilir. Bölgesel dayanışma ile Mısır’a destek de önemlidir. Ve çoğu kez, devletten devlete krediler, ‘soft power’ denen dolaylı etkinin artmasında faydalıdır. Türkiye aynı kapsamda bazı Balkan ve Ortaasya ülkelerine de kredi vermişti
Türkiye’nin Mısır’a ya da başka ülkelere kredi verecek durumda olup olmadığı da zihinlerde sorulacaktır. Kısa cevabı: Evet, Türkiye Mısır’a 2 milyar dolar kredi verebilecek durumdadır... Duruma siyah gözlüklerle bakıp -falan yerde dilenip filan yerde sadaka dağıtılıyor- diyen olursa, ona da Nasrettin Hoca’nın -Ye kürküm ye- hikayesi hatırlatılabilir. Verilen sadaka değil, faiziyle geri alınacak kredidir.
twitter.com/selimatalayny
