Futbol maçlarında rakip takım oyuncusunu kasıtlı veya kusurlu hareketle sakatlayan profesyonel futbolculara verilen disiplin cezaları ve sakatlanan futbolcuların sahalardan uzak kalması konuları spor kamuoyunda sık sık tartışılmaktadır.
Profesyonel lig müsabakalarında, fair play (spor ahlakı) ilkesine aykırı olarak profesyonel sporcunun rakip takım oyuncusuna yaptığı sert ve ciddi müdahale eyleminin sosyal güvenlik ve tazminat hukuku açısından da yaratabileceği sonuçlar vardır.
1-Profesyonel sporcular sigortalı sayılır mı?
Herhangi bir spor dalını kendisine meslek edinen ve bundan kazanç sağlayan kişilere profesyonel sporcu denilmekte, bu kişiler kulüplerinin (yani işverenin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tabi olarak ve işveren veya vekilinin emir ve talimatı altında antrenman ve müsabakalar yaptıklarına, mukabilinde önceden yapılmış anlaşma ile tespit edilmiş ücretleri aldıklarına göre, anılan kimselerin işverenle hukuki ilişkileri bir hizmet akdine dayanmaktadır.
Faaliyetin sporla ilgili oluşu, profesyonel sporcu ile kulüp arasındaki bağın hizmet akdi sayılmasına mani teşkil etmediği gibi, sosyal sigortadan istisnaya da sebep teşkil etmemektedir. Spor kulüplerince çalıştırılan antrenör, menajer, teknik direktör, masör ve diğer müstahdemlerin akdi bağlılıkları da aynı nitelikte olduğundan, spor kulüplerince çalıştırılan bu gibi kişiler Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı sayılacaktır. (SGK 2014/5 sayılı Genelge)
2-Sakatlanan sporcuya aylık bağlanır mı?
Profesyonel sporcu 4/a kapsamında (eski deyimle SSK’lı) sigortalı sayıldığından, örneğin maçta maruz kaldığı sert ve ciddi faul neticesi sakatlanması hali, diğer bir anlatımla işyerinde bulunduğu sırada işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sakatlanması durumu iş kazasıdır. (5510 sayılı Kanun, madde 13)
Şayet bu profesyonel sporcu, iş kazası sakatlanma sonucunda meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında azaldığını, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurulu raporu ile belgelendirirse, kendisine SGK tarafından sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanmaktadır.
3-Fair Play ilkesine aykırı davrananın sorumluluğu Nedir?
Müsabaka sırasında fair play ilkesine aykırı olarak rakibine yaptığı sert ve ciddi faul eylemi ile iş kazasına sebebiyet verdiği tespit edilen kusurlu kişi, bu iş kazası dolayısıyla SGK tarafından yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı tutarında sorumlu tutulur. (5510 Sayılı Kanun madde 21)
Öte yandan, futbol maçında rakibinin fair play ilkesine aykırı olarak yaptığı faul neticesinde malul kalan futbolcunun açtığı manevi tazminat davası ile ilgili olarak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, futbol konusunda uzman futbol hakemi, futbol teknik adamı ve futbol oyuncusundan oluşacak üç kişilik bilirkişi heyetinden rapor alınarak, eylemin, futbol kurallarına aykırı olarak sert ve ciddi faul eylemi olup olmadığı, tasvip edilen sertliğin yani adil olmanın sınırlarının aşılıp aşılmadığının, sportmenliğe veya fair play ilkesine aykırı davranış olup olmadığının açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtmiştir. (6.11.2013 tarih ve 2013/4-364 E, 2013/1543 K)
Spor ahlakına aykırı davranışların en aza inmesi dileğiyle, bütün sporculara sağlık ve başarılar.
