Florida’da 29 yaşında Hispanik-Beyaz melezi George ‘Bu mahallede ne dolaşıyorsun’ diye sıkıştırdığı 17 yaşındaki siyah Treyvon ile atıştı, sonra yumruklaştılar, sonra da George belindeki silahı çekip Treyvon’u öldürdü. Ardından George mahkemede beraat etti, çünkü yasa bu olayı ‘meşru savunma’ sayıyordu.
15 Temmuz Pazartesi akşam üzeri Los Angeles’ın etnik mahallelerinde gruplar bu kararı protesto için toplanmaya başladı. En az iki noktada kentin çevre yolu 50-100 kişilk gruplarca trafiğe kapatıldı. Bu gruplara yaklaşık 30 dakika içinde olay yerine gelen kasklı-coplu polis müdahale etti, bazıları gözaltına alındı ve kalabalık dağıtılıp yol trafiğe açıldı. Yolu trafiğe kapatmak protesto kapsamında olmadığından, polis doğrudan müdahale etti.
Asıl gösteri, Leimert Parkı’ndaydı, birkaç yüz kişi toplandı. Protesto iki saatten fazla sürdü ve olaysızdı. Ancak bu gruptan kopan 100-150 kişilik grup yerel saatle 21.00 sularında parktan çıkıp, kent merkezine uzanan 40 km’lik Crenshaw bulvarında dağınık biçimde ilerlemeye başladı. Arada yola taşıp trafiği aksattılar. Bekleyen araçların üzerine, tavanına çıktılar. Çöp kutularını deviren, çöp konteyneriyle caddeyi trafiğe kapatmaya çalışanlar vardı. Birkaç noktada çöp yangınları çıkartıldı. Küçük gruplar, yolda kendilerine bakan beyazlara ve hispaniklere saldırdı.
Dükkanlara rastgele saldırı ve tahribat burada başladı. Yaklaşık 1 saat sonra polis bulvara çevik kuvvet olarak geldi ve birkaç noktada taşkınlık yapanlar gözaltına alındı. Küçük gruplar ise daha ileride dev Walmart mağazasına dalıp mağazayı yağmaladı. Yaklaşık 10 bisiklet çalındı, grubun mücevher tezgahlarını kırmaya çalıştığı görüldü. Polis buraya da sonradan yetişti. Walmart çevresinde hala duran gruplara plastik mermi kullanıldı.
Walmart yağması duyulduğunda Los Angeles polisi kent çapında alarma geçmişti. Kaldırılan helikopterler Crenshaw bulvarı boyunca kalabalıkları izlemeye başladı. Bu noktada FBI da kendi helikopterlerini kaldırıp, koordinasyonu üstlendi.
Yerel TV’ler kendi helikopterleriyle bulvar boyunca yağma ve saldırıları havadan görüntülüyordu. Yerde görev yapan iki ayrı kamera ekibi de saldırıya uğradı ve birinin kamerası alındı. Saldırıya uğrayanlardan bir muhabir ve bir kameraman, beyin sarsıntısı ihtimaliyle hastaneye kaldırıldı. Yerel yazılı medya aynı zamanda hem polis açıklamalarını hem de olayları web sitelerinden aktardı. Helikopterden canlı görüntüler yerel TV’lerin web sitelerinde canlı yayınlandı ancak TV’ler normal akışı değiştirmediler. Ulusal yayın yapan haber kanallarının ise sadece bazısında bülten içinde Los Angeles’tan kısa bir haber vardı.
Kamu güçleri medya yanında Twitter’i da yoğun biçimde kullanıp mesaj verdi. Los Angeles Belediye Başkanı Garcetti, Twitter’dan ‘Leimert parkındaki barışçı gösterileri kutladığını, Cernshaw Buları’ndakilerin de aynı örneği izlemesini’ istedi. Emniyet Müdürü Beck de Tweetinde ‘Şiddet hiçbir zaman çare değildir. Kentteki bütün protestocuları barışçı olmaya çağırıyorum. Bu bizim kentimiz. Kentimizi birlikte korumalıyız’ diye yazdı.
Bu arada polis Crenshaw bulvarında göstericilerin rotası üzerindeki uzak bir noktada yola dizilerek -son hat- oluşturdu. Buradan ileriye geçiş olmayacaktı. Yola dizilen polisin duruşu ve tavrı, Amerikan polisinde her zaman varolan ‘Bana dokunursan hayatın kayar’ duruşuydu.
Arada, bölge emniyet müdürlerinden Smith medyaya ‘Herkesin anayasal protesto hakkını tanıyoruz, ancak kamu güvenliğini sağlamak ve suç işlenmesini önlemek durumundayız’ dedi. Los Angeles polisi ana babalardan çocuklarına SMS yollayıp sokaklardan eve dönme çağrısı yapılmasını istedi...
Olayların sürmesi üzerine polis, Crenshaw’da toplananlara kısa zaman sonra -yasadışı eylem- uygulamasına geçeceğini duyurdu. Yani o noktada kalabalık dağılmazsa, herkes gözaltına alınacaktı. Gözaltına alınacakların taşınması için bölgeye vagonlar getirildi.
Bölgede taşkınlık yapanlar 150-200 civarındaydı. Polis aralıklarla Cernshaw’da 4 kez ‘Dağılın, yoksa yasadışı eylem sayacağız, gözaltılar başlayacak’ duyurusu yaptı. Bu arada başka mahallelerde, ara sokaklarda da gösteriler ve suç eylemleri vardı. Polis yeni bir açıklamayla o ana dek Los Angeles’ta güç kullanmama konusunda olağandışı titizlik gösterdiğini ancak artık -sıfır toleransa- geçeceğini duyurdu. Çeşitli noktalarda polisin gaz attığı ve ses-flash bombası kullandığı haberleri medyada yer aldı, ancak ayrıntı verilmedi.
Geceyarısını geçe ve olayların başlamasından yaklaşık 4 saat sonra polis bütün kentin -Yasadışı eylem- kapsamında olduğunu ve dağılmayanın gözaltına alınacağını duyurdu. Bu noktaya kadar TV helikopterleri Crenshaw üzerinde canlı yayındaydı. Ancak gözaltılar başlamadan canlı yayınlar kesildi. Crenshaw’da o noktada 13 kişinin gözaltına alındığı daha sonra açıklanacaktı.
Gözaltılar sonucu kalabalıklar dağıldı ve trafik normal akışına döndü. Geceyarısından sonra basın toplantısı düzenleyen Belediya Başkanı bu gece polisin hoşgörü gösterdiğini, ancak ertesi gün de eylemler tekrarlanırsa, sıfır hoşgörü olacağını ve gözaltıların başlayacağını duyurdu. Başkan ‘Anayasal gösteri hakkını şahsen ve gönülden desteklediğini’ de söyledi... Ayrıca Emniyet Müdürü Beck, salı günü polisin hosgörülü olmayacağını duyurdu, ‘Olayların bu şekilde sürmesine izin verilemez’ dedi.
Olaylı gecede Cernshaw ve çevresinde 350 polis görev yapmıştı. Ertesi gün atlı polisler dahil Los Angeles polisi ana caddelerde ve protestoya izin verilen parklarda güç sergiledi. Polis parklarda toplananlara, gösteriler konusunda ‘Haklarınız ve Yükümlülükleriniz’ başlıklı bildiriler dağıttı. Gece gözaltına alınanlardan Brandon Bell (24) hakkında savcılık salı günü ‘Polis memuruna vurmak, görevli memurun emrine itaatsizlik ve gözaltına direnmek’ suçlarından iki yıla kadar hapis istemiyle dava açtı. Bell Crenshaw’daki Son Hat’da polislerle karşı karşıya gelmiş, dağılın uyarısına uymamış ve karşısına çıkan memurun göğsüne yumruk atıp memurun adının yazdığı plaketin ve polis ambleminin kopmasına neden olmuştu. Sonra kalabalığa karışmıştı, ancak bulundu ve yakalandı.
Yine salı günü, gösteri liderlerinden siyah aktivist Najee Ali, olaylarla ilgili Los Angeles polisine ‘Yıldızlı Pekiyi notu verdiğini’ duyurdu... Ali ‘Polis önce gösteri yapmamıza izin verdi, enerjimizi boşalttık, sonra da dışarıdan provokatörler gelince polis güç kullanıp, olayları bastırdı’ dedi. Meğer gösterici liderleriyle polis kurallar konusunda önceden konuşup, anlaşmış. Ve gerçekten, yağmacıların bölgeden olmadıkları belirlendi. Bu arada Ali, gösteriler konusunda hayli deneyimli ve diyor ki ‘Polis 20 yıl önceki polis olsa, o zaman silahları çekip göstericileri çok sert biçimde dağıtırdı ve çok kişinin de canı yanardı’ Los Angeles, salı sabaha karşı normal seyrine geçti. O arada protestolarla ilgisi olmayan asayiş olayları da sürdü. Mesela o gece 6 cinayet işlendi... Mesela sivil bir ekip otosuna elinde silahla yaklaştığı söylenen bir kişi, polis ekibinin ateşi sonucu öldü...Çünkü kuraldır: Amerika’da polise çok zorunlu olmadıkça yaklaşılmaz, hele elde silah, hiç yaklaşılmaz.
