DÜNYADA Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) çeşitli yollarla teşvik edildikleri malum. Bu gibi işletmelerin ekonominin değişen şartlarına daha çabuk uyabildiği ve daha çok insanın içlerindeki teşebbüs kabiliyetini ortaya çıkardığı düşünülmekte.
Bizde mali ve ekonomik teşviklerin büyük kısmı, KOBİ’nin daha önce harcama zorunda kaldıklarının iadesi olarak düşünülebilir. Bu teşvikler, AR-GE, inovasyon yatırımları, bazen de seri üretimi destekleme amacına dönük.
Ülkemizde de KOBİ’lere dönük teşvik veren onüç ayrı otorite mevcut. Bu kadar çok teşvik kurumunun olması hem bürokrasiyi artırıyor, hem de yaygınlık, onların etkinliğini azaltıyor. Bizdeki teşviklerin çoğu parası olan, yani zengin olan KOBİ’lere verilmekte.
Bu durum, “Önce sen harca, bana bunu kanıtla, ben de sana yarısına kadar destek vereyim” ana politikasından kaynaklanmaktadır. Siz harcamayı yapacak, harcama evraklarını teşvik eden kuruma verecek, bu evrakların çeşitli kademelerde incelenmesinden sonra KOBİ’nize ödeme yapılacak.
Burada kurumsallaşmak adına KOBİ’lere getirilmiş olan mali ve idari külfetler, eksiksiz olarak tamamlanması durumunda onun gelişmesi çok zor olmaktadır. Bürokrasiye aşırı boğulmuş mevzuatımız büyük bir zaman kaybı ve mali külfeti ortaya çıkarmaktadır.
Mevzuat hazretleri, adım başı ‘Noter tasdiki’ istemekte. Ben bu güne kadar binlerce noter evrakı düzenletmeme rağmen geriye dönüp bunları arama durumunda kalmadım. Gelişmiş ülkelerden sadece Fransa’da var. Bu işlem hem mali külfete ve hem de zaman kaybına yol açmakta. Her işlem aşırı fiyatlandırılmış. Bundan esinlenen birçok kurum dosya parası adı altında hizmetin çok üzerinde fiyatlandırma yapıyor. KOBİ her adım atışında para verir durumda. İşletme için küçük bir ticari araç alsa, bununla hem personelini taşıyacak ve hem de üretim için zaman zaman kullanacak. Böyle bir şey yaparsa vay haline. Sanki taşıma firması, belgeler belgeler, paralar paralar. K1, K2 belgeleri, SRC belgeleri. Belgen geçerliliğini kaybetmiş, binlerle ifade edilen cezalar. Belgeleri çıkartmak için harcadığın zaman çabası. Bürokrasinin istediği ‘beyannameler’i doldurmak, zamanında vermek için sadece bu iş için bir personel bulunduracaksın. KOBİ’nin elektrik müşaviri, avukatı, iş güvenliği uzmanı, mali müşaviri, doktoru olacak, birçoğu iş sahasında mühendisi olacak, yemek çıkacak, nakli sağlanacak. Bu hizmetlerin aksamasından KOBİ sorumlu olacak. Bu kadar bürokrasiyi eksiksiz yerine getirmek mümkün olmadığından ceza üstüne ceza gelir. Onun için bizde KOBİ’ler hamle yapıp büyüyemezler, tabiî ki istisnalar kaideyi bozmaz.