İşverenler çalışanların beden ve ruh sağlığını korumak için bütün iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, çalışanlara gerekli araç ve gereçleri noksansız temin etmek / kullandırmak ve eğitim verilmesini sağlamak zorundadır.
İşverenler öncelikle toplu koruma önlemleri ile çalışanları korumalı, toplu koruma önlemlerinin yeterli olmadığı noktada çalışanlara kişisel koruyucu donanım (KKD) temin etmelidir.
Kişisel koruyucu donanımlara, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda başvurulur.
İş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kişisel koruyucu donanımlar kullanılır.
Kişisel Koruyucu Donanım Nedir?
Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlara,
Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanıma,
Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzemeye,
Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalarına kişisel koruyucu donanım denir.
Kişisel koruyucu donanımlara birkaç örnek vermek gerekirse; baret, çelik burunlu ayakkabı, kulak tıkacı, gözlük, yüz siperi, hava beslemeli solunum cihazları, koruyucu eldiven, dizlik, tozluk, cankurtaran yelekleri, paraşüt tipi emniyet kemeri, termal giysi vb.
İşverenlerin Yükümlülükleri
İşverenler toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir. Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Çalışanlara kişisel koruyucu donanım temin ederken hijyen, ergonomi, tasarım gibi bazı hususlara dikkat etmesi gerekmektedir.
Bazı kişisel koruyucu donanımlar toz maskesi gibi tek kullanımlıkken bazıları gözlük, baret, paraşüt tip emniyet kemeri gibi daha uzun süreler kullanılmaktadır. Kişisel koruyucu donanımların kullanılma süreleri; riskin derecesi, maruziyet sıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı yerin özellikleri ve kişisel koruyucu donanımın performansı dikkate alınarak belirlenmelidir.
Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birden fazla kişi tarafından kullanılmasını gerektiren durumlarda, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınmalıdır.
İşverenler kişisel koruyucu donanımların maliyetini çalışanlara yansıtamaz. Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilir.
Kişisel koruyucu donanımların imalatçı tarafından sağlanacak kullanım kılavuzuna uygun olarak bakım, onarım ve periyodik kontrolleri yapılmalı, ihtiyaç duyulan parçaları değiştirilmeli, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır.
Kişisel koruyucu donanımlar çalışanların kolayca erişebilecekleri yerlerde ve yeterli miktarlarda bulundurulmalıdır.
Kişisel koruyucu donanımlar çalışanlara verilirken zimmet evrakı düzenlemek gerekir. Zimmet evrakının düzenlenmiş olması iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde ispat yükümlülüğü açısından önem arz etmektedir.
İşverenlerin yükümlülükleri kişisel koruyucu donanımların temin edilmesi ile sonlanmamaktadır. Kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda çalışanları bilgilendirmeli, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmesini sağlamalı ve çalışanların verilen kişisel koruyucu donanımları kullanması sağlanmalıdır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 4'üncü maddesine göre işverenler "İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar."
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre çalışanlarına standartlara uygun ve CE işaretli kişisel koruyucu donanım temin etmeyen işverenlere 2023 yılı için çalışan başına 3138 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
