Yüksek tansiyon hastalarında sıklıkla hiperlipidemi sorununun da eşlik etmesi kalp damar hastalıklarının başlaması ve gelişmesine yol açmaktadır. Beslenme alışkanlıkları, düzensiz yaşam şeklinin yanı sıra iş ve çevre stresi bu sorununun gelişmesine katkı sağlamaktadır. Yürütülen çalışmalarla diyete omega yağ asitleri dengeli uygulanmasının kan basıncını düşürebildiği gösterilmiştir.
Kır iğdesi (Latince bilimsel adı, Hippophae rhamnoides) yağı temel bileşenler olarak palmitoleik asit ve ayrıca alfa linolenik asit gibi omega grubu yağ asitlerinin (omega-7) yanı sıra E vitamini ve karotenoitler gibi antioksidanlar bakımından zengindir. Yeni bir klinik çalışmada yaşları 25-45 arasında 106 erkek gönüllü üç gruba ayrılıyor. Sağlıklı bireylerden oluşturulan “Kontrol” grubuna 30 gün boyunca günde bir kır iğdesi kapsülü veriliyor. İkinci ve üçüncü gruplar yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol hastalarından oluşturuluyor. Bu gruplardan birine etkisiz ayçiçek yağı içeren kapsül (plasebo; etkisiz ilaç), diğerine ise kır iğdesi yağı taşıyan kapsül 30 gün boyunca veriliyor. Sonuçları tespit etmek üzere kan basıncı ve serum lipit değerlerinde başlangıç ve 30 gün sonraki değişim değerlendiriliyor. Kır iğdesi yağı verilen grupta kan basıncı değerleri (küçük ve büyük) hem başlangıç ölçümlerine göre hem de etkisiz kapsül verilen 2. gruba göre belirgin bir şekilde düşüş göstermiş. Ölçülen kan analizi değerleri; total kolesterol (TC), kötü kolesterol (LDL), oksitlenmiş LDL, trigliserit (TG) ve total serum antioksidan değerlerinde aynı şekilde hem başlangıç değerlerine göre hem de 2. gruba göre belirgin düşme tespit edilmiş. Sağlıklı gönüllülerin bulunduğu 1. grupta da kır iğdesi yağı kapsülü uygulanması başlangıç değerlerine göre ölçülen kan değerlerinde belirgin düşme gözlemlenmiş. Diğer taraftan üç grupta da başlangıçta yüksek olan homosistein seviyelerinde belirgin bir değişim görülmemiş.
Kır iğdesi yağının etkileri üzerinde yürütülmüş bu tek klinik insan çalışmasının haricinde deney hayvanları üzerinde yapılmış çalışmalar ile de etkinlik profili ortaya konuluyor. Bunlardan birinde radyasyonun olumsuz etkilerine karşı da etkili olabileceği gösterilmiş. Aslında günlük hayatımızda sadece tıbbi radyasyon uygulamaları haricinde çeşitli şekillerde radyasyona maruz kalıyoruz. Deney hayvanları üzerinde yürütülen bir çalışmada radyasyonun mide-bağırsak sistemi üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde kır iğdesi meyve ve tohumlarından elde edilen yağın ne şekilde etkili olabileceği incelenmiş. Radyasyon uygulanmadan önce bir hafta süresince bir grup hayvana ağız yoluyla kıriğdesi yağı verilirken, diğer gruba zeytin yağı verilmiş. Süre sonunda çeşitli testler (iltihaplanma belirteçleri) ile sonuçlar değerlendirilmiş. Sonuçlar ölçülen iltihaplanma parametrelerinin tümünde kır iğdesi yağının belirgin bir düzelme sağladığını gösteriyor. Bu bakımdan radyasyon uygulamalarından önce koruyucu olarak kır iğdesi yağının koruyucu bir rol oynayabileceği öngörülüyor.
Diğer çalışmalarda beyinde hipoksiye (oksijen yetmezliği) bağlı hasarın önlenmesinde, toksinle oluşturulan karaciğer hasarının önlenmesinde ve gastrit, mide ülseri gibi hastalıklarda midedeki yaraların iyileşmesinde etkili olabildiği bildiriliyor.
