Globalleşen Dünya'da yabancı yatırımcılar, birçok ülke için ekonomik gelişme ve kalkınma sürecinde önemli bir rol oynar. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, yerel sermaye ve kaynakların sınırlı olduğu durumlarda yabancı yatırımlar büyük avantajlar sağlar. Buna bağlı olarak yabancı çalışanların da istihdamı gündeme gelmektedir.
Esasen her zaman vatandaşlarımızın istihdamı öncelikli olmakla birlikte, şirketler teknolojik bilgi ve tecrübe, üretim, pazarlama gibi bazı nedenlerle yabancı çalışanların da istihdamına ihtiyaç duymaktadır.
Ülkemizde 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile yabancıların kayıt dışı çalışmalarının önlenmesi, nitelikli yabancı çalışanların işgücü piyasasına girişinin önündeki engellerin kaldırılması, yabancılara verilecek çalışma izni ve muafiyetlere yönelik olarak hazırlanmıştır.
Yabancıların çalışma izni olmadan Türkiye'de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaktır. Çalışma izni ise belli bazı kurallara bağlanmış olup koşullar sağlanamadığı takdirde çalışma izni verilmemektedir.
Çalışma izni, işgücü piyasalarının kontrol ve denetim altında tutulması amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye'de çalışma ve ikamet hakkı veren belgedir.
Yabancıların Türkiye'de çalışabilmeleri için gerekli çalışma izni başvurusu, yurt içi ve yurt dışı başvurusu olmak üzere iki türlüdür. Yurtiçinden başvuru doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na yapılırken, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılmaktadır.
6735 sayılı Kanun kapsamındaki yabancıların ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri İş Müfettişleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenleri tarafından denetlenmektedir.
Yapılacak teftiş, denetim ve soruşturmalar, uygulamakla yükümlü olunan mevzuatın teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre yapılır ve buna göre ilgili yaptırımlar uygulanır. Teftiş ve denetim sonucuna göre verilen idari yaptırımlar Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürünce uygulanmaktadır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunundaki cezai maddeler her yılın başında yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
Yeniden değerleme oranı, 574 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde 2024 yılı için %43,93 olarak tespit edilmiştir.
6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunundaki idari para cezaları 2025 takvim yılı için yeniden değerleme oranında, yani, %43,93 oranında arttırılarak güncelleştirilmiştir.
Bu kapsamda 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca 2025 yılında uygulanacak idari para cezalarının tutarları şu şekildedir:
-Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için: 81.683.TL,
-Çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan yabancıya: 32.654.TL,
-Çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya 65.352.TL,
-6735 sayılı Kanunda öngörülen bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen bağımsız ve süresiz izinle çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için: 5.423,TL'dir.
