Kavga etmeye yatkın olmak beynimizin suçu mu?

Nature dergisinde Eylül 2015’de yayımlanan bilimsel bir makalede çok önemli bir iddiada bulunulmuştu. Bunun üzerine yerli ve yabancı basında “Alzheimer hastalığı bulaşıcı mı?’’ başlıklı birçok haber yer aldı. Aslında bu sadece bir hipotez. Elbette önemli ama ortada bunu henüz net bir şekilde söyleyebilecek kanıt yok. Konu ilgi çekici olunca, çarpıcı başlıklarla medyada yer alması kaçınılmaz oldu. Son günlerde bu konuda birkaç e-posta aldım. Konuya açıklık getirmek istedim. Daha net anlaşılması amacıyla sizlere bu çalışmayı özetleyeceğim.

London College Üniversitesi’nden Dr. Collinge ve arkadaşları virüsten de küçük prion adı verilen parçacıkların oluşturduğu Creutzfeldt Jacob hastalığına sahip Demans hastalarının beyinlerini mikroskopla incelerken bir şey fark ettiler. Yaklaşık 30-40 yıl önce, çeşitli sebeplerle büyüme hormonu verilmiş 8 Creutzfeldt Jacob hastasının dördünün beyninde amiloid plakları tespit edildi. Bu hastaların beyninde amiloid plaklarının görülmesi normalde beklenen bir durum değildi. Bu da akıllarına şu hipotezi getirdi. Bahsi geçen büyüme hormonu ölmüş bireylerin beynindeki hipofiz bezinden elde edilmişti. Çok uzun yıllar önce verilen bu hormon, acaba Alzheimer hastası olan kişilerden mi elde edilmişti? Eğer öyle ise hormon enjeksiyon yoluyla (iğne ile) verildiğinde hastalık bu yolla geçmiş olabilir mi? Bu hipotezin açıklanamayan yanları da mevcuttu. Belki de prionlar bu kanalla iletilmişti. 

Eğer böyle bir durum mümkünse ameliyat sırasında kullanılan aletler ve diş tedavisinde kullanılan aletler de potansiyel bulaşmaya vesile olabilirler. O nedenle cerrahi aletlerin sterilizasyonu çok büyük önem taşıyor. Yine de bu hipotezin doğru kabul edilebilmesi için çok daha fazla kanıta ihtiyaç vardır. O yüzden şu an için Alzheimer hastalığının bulaşıcı olduğunu kabul etmek mümkün değildir.

HAFTANIN NÖROBİLGİSİ

Düzenli egzersiz yapmanın depresyon tedavisinde etkili olduğu tespit edildi. Egzersizin depresyonu önleyici etkisi ile ilgili çalışmaları duymuşsunuzdur. Depression and Anxiety dergisinde bu ay yayımlanan makaleye göre depresyon hastalarının düzenli olarak yaptığı aerobik egzersizin tedavi edici etkisi en az ilaçlar kadar kuvvetli. Aerobik egzersizlere örnek olarak tempolu yürüyüş, bisiklete binme ve yüzmeyi verebiliriz. Ağırlıkla yapılan egzersizler anaerobik egzersiz türüne girdiğinden onları konu dışı bırakıyoruz. Makalede 455 major depresyon hastası incelendi. Her biri haftada 3 defa 45 dk süre ile yaklaşık 9 hafta aerobik egzersiz yapan hastalarda gözlenen antidepresan etki, ilaç ve psikoterapi ile kıyaslandığında oldukça belirgin olarak gözlendi.