Tanıdıklarımın hemen bütününde neredeyse aynı cihazlar var: Akıllı telefon... Tablet... Dizüstü bilgisayar... Bir çok yere ben de bunların hepsiyle birlikte gidiyorum...
Yüzyüze dostlukların yerini sanal âlem tanışlığı aldı. Facebook’a en fazla ilgi gösteren milletiz. Twitter’a uğradığımızda en hızla üyeliğin çoğaldığı ülkenin Türkiye olduğunu öğrenmiştik. Foursquare kullanımı ülkemizde de yaygınlaşan bir program; gittiğiniz her yerde huyu huyunuza benzer kişilerin varlığından sizi haberdar ediyor.
Ne güzel, ne güzel... Nah güzel, nah güzel...
Hepinize kötü bir haberim var: 24 saatinizi birlikte geçirdiğiniz akıllı telefonları, tablet ve dizüstü bilgisayarları yakından takibe alanlar ve hakkınızda edindikleri bilgileri gerektiğinde aleyhinize kullananlar var. Büyük şirketler... Devletler... İstihbarat örgütleri...
Bütün yaptıkları ‘sosyal medya’ da denen siteleri yakın takibe almaktan ibaret...
Facebook’ta sevdiğiniz birinin yaşgününde çekilmiş fotoğraflarınızı paylaşıyorsunuz... O sırada herkesin üzerinde fikir yürüttüğü bir konuda siz de 140 karakterli bir Tweet atarak tartışmaya katılıyorsunuz... Çevrede ağız tadınıza uygun bir restoran bulunuyor mu merakıyla iPhone’nunuzdan Foursquare’a giriyorsunuz... Ya da başka sosyal medya sitelerine...
Raytheonşirketinin geliştirdiği Rapid Information Overlay Technology (RIOT) adlı program, kendi elinizle paylaştığınız bu sözlü veya görüntülü malzemeden, hakkınızdaki en kapsamlı ‘profili’ çıkartıyor: Kimlerle arkadaşsınız... Nerelerde bulundunuz... Neler yiyip içtiniz...
“Ne zaman nerede bulunduğumu, ne yiyip içtiğimi paylaşmıyorum ki?” demeyin sakın... RIOT programı, sadece fotoğrafı almakla kalmıyor, fotoğraf karesindeki gizli çekim bilgilerini de kopyalıyor. Sizin hangi gün, hangi saatte, kimlerle vakit geçirdiğinizi, RIOT, bir harita üzerinde ayrıntılı biçimde gösteriyor...
Programın sahibi olan Raytheon savunma sanayii alanında çalışan dünyanın beşinci büyük şirketi. Yıllık satışları 25 milyar doların üzerinde. Programı geliştirmiş, tepe tepe kullanıyor. “Yalnız çalışanlarımı izliyorum” dese bile, rakiplerini ve hedef seçtiği başka kişileri de izleyebilir. İhale komisyonunda, bakanlıklarda haklarında karar verecek kişileri sözgelimi...
‘Casus göz’ programı RIOT’un varlığından, dünya, geçen hafta, İngiliz Guardian gazetesinde çıkan bir haberle bilgi sahibi oldu. O gün bugündür kasırga kopmasını bekliyorum, yaprak kımıldamadı desem yeri var. İnsanlar durumu kanıksamış görünüyor.
Oysa Guardian’ın habere eşlik etsin diye internet sitesine yerleştirdiği videoda, Raytheon güvenlik danışmanı, örnekler de vererek, programın ne kadar vahim sonuçlara yol açabileceğinin ipuçlarını sağlıyor...
Nickörnek olarak verdiği bir şirket çalışanı... Sosyal medyayı iyi kullanan biri Nick... Washington’da bir parka sürekli gidermiş; bir seferinde orada bir sarışınla çekildiği fotoğrafı paylaşmış Facebook’ta. Her gittiği yeri Foursquare’a bildirdiği de anlaşılıyor; her sabah saat 06.00’da bir spor merkezine gittiğini oradan öğreniyoruz.
Şirketin kullandığı RIOT programı Facebook, Twitter, Foursquare ve benzeri sitelerin derlediği verileri sürekli tarıyor ve istenen kişinin günlük programına ulaştırıyor. Videoda, danışman, “Biz Nick’in nerelere uğradığını, kimlerle arkadaşlık ettiğini biliyoruz; ama daha önemlisi, günlük yaşam uygulamalarına bakıp, ileride ne yapabileceğini, nereye gidebileceğini de tahmin edebiliyoruz” diyor...
Önemli mi bu? Danışman cevap versin: “Nick’i bulmak veya dizüstü bilgisayarına erişmek isterseniz herhangi bir gün sabahın köründe spor merkezine uğramanız yeter...”
Acaba bu program devletlerin elinde var mı? Raytheon “Hayır, biz kimseyle, devletle bile paylaşmadık, programı da yalnızca ülkenin güvenlik ihtiyaçlarını öğrenmek için kullanıyoruz” diyor, ama kimseleri inandıramadığı âşikâr. Patent almış, güvenlik fuarlarına katılıp gizli sunumlar yapıyor; “Kullandırmıyoruz” diyor... Kim inanır?
Dostlarınızla paylaştığınız fotoğraflar, attığınız masum tweetler, “Ben buradayım” mesajları, yalnız onlar tarafından görülmüyor. Başkaları da onları görüyor ve istenirse ‘profilinizi’ çizmeye yarıyor...
Bilesiniz istedim.
