ABD için Bin Ladin ne anlam ifade ediyorduysa, Doku Umarov da Rusya için aynı anlamı ifade eder. Bugün 50 yaşında olan Umarov, 1994’deki 1. Rus-Çeçen Savaşı’nda adını duyurmuş, ancak esas ününü 2001’de başlayan 2. Rus-Çeçen Savaşı’nda yapmıştı. 2006-2007 yıllarında İçkerya Çeçen Cumhuriyeti’ni ilan edip onun başkanı olmuş, ancak ardından cumhuriyeti fes ederek Kafkasya Emirliği’ni kurmuş ve kendisi de Emir olmuştu.
Emirlik ilanı sonrasında Umarov, daha çok terör saldırılarıyla gündeme gelmişti. Moskova havaalanındaki eylemde ölen 37 kişi ile 2010’daki Moskova Metro saldırısında ölen 40 kişinin katili olarak ilan edilmişti. Daha birçok eylemde de adı geçen Umarov, Rusya ve ABD tarafından terörist ilan edilmişti; halen de öyle.
Rusya’nın en çok aranan adamlar listesinde yer almasına rağmen, Umarov hala aranıyor; ama bir türlü bulunamıyor. Çeçen-Rus Savaşlarında iki kardeşi ölmüştü, dört ay önce de babası öldürüldü. Bu durumun Umarov için çemberin daraldığı anlamına mı gelir bilinmez. Ancak Rusya gibi bir devlet birini arıyorsa, onu bulur; bulmuyorsa daha yakalanmasının, ölmesinin ya da öldürülmesinin zamanı gelmemiş demektir.
Terör ilanı
Umarov’un yeniden gündeme gelme nedeni ise 3 Temmuz’da yayınladığı bir video. Örgütün resmi web sitesi olarak ifade edilen sitede yayınlanan videoda, Umarov ve dava arkadaşları askeri kıyafetleriyle bir ormanda yerde oturuyorlar ve Emir, bundan sonra yapacakları eylemi duyuruyor.
Bundan sonra yapılacak eylemin adresi, 2014’de Soçi’de gerçekleşecek olan Kış Olimpiyatları.
‘Rus yetkililer, Karadeniz’de, bizim topraklarımızda, gömülü Müslümanların kemikleri üzerinde olimpiyat oyunları düzenlemek istiyorlar. Bunu tüm gücümüzle engellemek zorundayız’ diyor ve ‘şeytani dans’ olarak tanımladığı organizasyonu sabote etmek için Rusya’nın her yerinde eylemler yapılacağını duyuruyor.
Olimpiyat oyunlarını şeytani dans olarak nitelemesi ayrı bir tartışma tabi. Ancak bu açıklamada ilginç bazı durumlar söz konusu. Öncelikle belirtelim, Umarov alenen Putin’e meydan okuyor ve kendisini aradığını söylemesine rağmen muhtemelen bulmayacağını-bulamayacağını biliyor. Ayrıca, Emirliği’nin birlik ve bütünlüğünü sağlamak bu arada kendi pozisyonunu da güçlendirmek için makul bir hedef bulmuş gibi gözüküyor.
Yeni sorun olasılıkları
Bununla birlikte, dikkat çekici nokta olimpiyatlara altı ay kadar bir zaman varken bu tür bir açıklama yapılması. Muhtemelen hazırlıkların da sabote edilebileceği ima ediliyor. Ancak olimpiyatlar başlamadan önce Rusya’da, özellikle de Moskova’da bir dizi eylem yapılacağı öngörülebilir.
Eylemlerin yabancıları da hedef alması olası, zira olimpiyatlar çok uluslu spor şenlikleri ve diğer ülkeleri korkutarak caydırmak da bu sürecin bir parçası. Rusya olimpiyatları kazanmak için Avusturya ve Güney Kore ile kıyasıya mücadele etmiş, Çerkez Katliamı’nın 150. yılına gelen 2014 oyunlarını daha almadan yatırımlara başlamıştı. Oyunlar için seçilen kentin Abhazya’ya yakınlığı da düşünülürse, bu oyunların bölgede ciddi bir gerilime neden olduğu söylenebilir. Eylemler olursa, gerilimin uluslararası alana taşınacağına kuşku bulunmuyor.
Kafkasya’da zaten gerilim yüksekken kış olimpiyatları için talihsiz bir tercih yapılmış denebilir. Öte yandan Rusya bölge halklarının tahrik olmasını istemiş de olabilir. Zira Rusya bu tür kuruluşların arkasında ‘rakip ülkeler’ olduğunu ileri sürüyor. Oyunlar için yaptığı tercihle Rusya, belki de Umarov üzerinden o ülkelerle mücadele edecek.
Önümüzdeki dönemde Kafkasya oldukça hareketli geçeceğe benziyor. Dikkatli olmak lazım; yakalanma ihtimali artan bazı liderler Rusya’yı terk etmek zorunda kalabilir. Sığındıkları ülke ile Rusya’nın ilişkileri de bu yolla bozulabilir.
