İşyerinde acil durumlara hazırlıklı olmak, çalışanların güvenliği ve iş sürekliliği açısından çok önemlidir.
Acil durumlar, beklenmedik bir anda meydana gelen, ciddi zarar ve kayıplara yol açabilecek olaylardır.
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 4'üncü maddesinde acil durum, "İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek veya işyerini dışarıdan etkileyebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, zehirlenme, salgın hastalık, radyoaktif sızıntı, sabotaj ve doğal afet gibi ivedilikle müdahale gerektiren olaylar" olarak tanımlanmıştır.
Acil durumlarla mücadelede en etkili yol, acil durum meydana gelmeden önce alınacak tedbirlerle acil duruma hazırlıklı olmaktır. İşyeri için muhtemel acil durumlar ile söz konusu acil durumlar için önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri belirlemek, oluşabilecek acil durumlar için talimat ve prosedürler geliştirmek, acil durum meydana geldikten sonra güvenli tahliyeyi sağlamak için çalışmalar yapmak gerekmektedir.
İşyerlerinde karşılaşılabilecek başlıca acil durumlar; yangın, patlama, tehlikeli kimyasal madde yayılımı, doğal afetler, zehirlenme, radyoaktif sızıntı, sabotaj, salgın hastalık.
Ayrıca yapılan işin niteliğine bağlı olarak özel acil durumlar da değerlendirmeye dâhil edilmelidir.
İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlar; yapılan işin niteliği, kullanılan malzemeler, işyerlerindeki risk faktörleri, işyerinin konumu, faaliyet gösterdiği alandaki önem derecesi gibi çeşitli etmenlere göre farklılıklar arz etmektedir.
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 4'üncü maddesinde acil durum planı, "İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler ile uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan" olarak tanımlanmıştır.
Acil durum planı, tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere acil durumların belirlenmesi, bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi, acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması, dokümantasyon, tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi aşamaları izlenerek hazırlanır.
Acil durum planı hazırlamanın amaçları;
* Acil durumlara karşı her zaman hazır bulunulması,
* Çalışanların ve çevredekilerin acil durumların olumsuz etkilerinden korunması, can güvenliğinin sağlanması,
* Acil durumların neden olduğu durumların hızlı ve etkili bir biçimde sınırlandırılması,
* Acil durumlarla ilgili kurum ve kuruluşların işyerine ulaşıp kontrol altına alana kadar acil durumun yönetilmesi,
* Dışarıdan gelen acil durum ekiplerine bilgi verilerek ve ekipmanlarla yardımcı olunması,
* İş sürekliliğinin sağlanması,
* Çalışanların ve diğer bireylerin ne yapacaklarını bilmelerini sağlayarak, panik ve kargaşa durumunun önlenmesi,
* Uygun önlemler alınarak mal ve mülk güvenliğinin sağlanması.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun' unun 11 inci ve 12 nci maddelerinde acil durum planları, yangınla mücadele, ilkyardım ve tahliye ile ilgili hükümler bulunmaktadır. 6331 sayılı Kanun kapsamına giren tüm işyerleri İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre acil durum planı hazırlamakla yükümlüdür.
