İşinizde çalışma performansınız mı düşüyor? Bu soruya ‘Hayır’ diyebilecek kişi sayısının pek fazla olabileceğini sanmıyorum! Hele öğleden sonra çoğumuzun ‘Bir yatak olsa da şöyle yarım saat yatabilsem’ diye düşündüğü anlar oluyor. Peki ne yapmalı da bu miskinlikten kurtulmalı?
Güzel kokulu bazı aromatik bitkilerin koklanmasının ferahlık hissi verdiği, yatıştırıcı ya da canlandırıcı etki yaratığı bilinir. Nitekim bitkilerdeki bazı koku bileşenlerinin bu tip etkileri üzerinde bilimsel çalışmalar yapılıyor. Mesela lavanta yağının yatıştırıcı ya da yasemin yağının uyarıcı etkisi bulunduğu biliniyor. Yapılan bir çalışmada matematik problemi çözerken lavanta kokusu koklatılmasıyla kişilerin performansının başlangıçta düştüğü görülmüş. Bu etki lavanta yağının bilinen yatıştırıcı etkisi nedeniyle beklenebilecek bir sonuç. Ancak daha sonra yapılan bir başka çalışmada ise aritmetik problemlerin çözümünü, uyarıcı etkisi bilinen yasemin yağına ve herhangi bir koku uygulanmayan kontrol grubuna oranla, lavanta kokusu uygulananların daha doğru bir şekilde yapabildikleri gözlemlenmiş. Daha önceki deney bulgusuyla tamamen zıt olan bu sonuç lavanta yağının stresi azaltıcı etkisine bağlı olarak kişilerin daha doğru muhakeme yapabildiklerini ve problemleri daha doğru çözebildiklerini gösteriyor.
LAVANTA STRESİ ÖNLÜYOR
Japonya’da yapılan bir çalışmada bazı kokuların çalışanların iş performansını ne derecede etkilediği araştırılmış. 22-26 yaş arasında 36 gönüllü üzerinde yürütülen çalışmada, önce gönüllülerin sabah 09.30 ile akşam 17.00 saatleri arasında hangi zaman dilimlerinde iş performanslarının düştüğü tespit edilmiş. Buna göre öğleden sonra 14.30 ile 15.30 saatleri arası en düşük seviyede olduğu gözlemlenmiş. Daha sonra gönüllüler üç gruba ayrılarak bir gruba kokusuz (kontrol), diğer gruba ‘uyarıcı’ etkisiyle bilinen yasemin uçucu yağı, son gruba ise lavanta uçucu yağı koklatılmış. Daha sonra özel olarak kurgulanmış bir bilgisayar programıyla gönüllülerin performanslarının düşük olduğu bu dönemde bilgisayar ekranındaki uyarılara verdikleri cevap, bu kokular uygulanmadan önce alınan kayıtlarla karşılaştırılmış. Sonuçlar değerlendirildiğinde lavanta ve yasemin uçucu yağının gönüllülerin performansında belirgin bir artış sağladığı (bir şey uygulanmayan kontrol grubuna kıyasla) gözlemlenmiş. Burada ilginç olan husus yatıştırıcı olarak bilinen lavanta uçucu yağının çalışanların iş potansiyelini artırması! Bu sonuç muhtemelen lavanta uçucu yağının kişilerin üzerindeki iş stresini kaldırması neticesi performanslarının artmasını sağladığı şeklinde yorumlanabilir.
MASANIZA ÇİÇEK KOYABİLİRSİNİZ
Okuyucularım hatırlar, daha önce yazdığım bir yazıda, çalışma masasının üzerine konan lavanta kokulu çiçeklerin kadın öğrencilerin öğrenme ve algılama yeteneklerini artırdığını, buna karşılık erkek öğrenciler üzerinde belirgin bir etkisinin bulunmadığı bulgusunu aktarmıştım. Burada da benzer bir durum söz konusu sanırım.
Sanırım kokunun ne derecede hoşlanıldığı, güzel olduğu öne çıkıyor. Eğer kişi kokuyu beğenir ve bir ferahlık hissederse bu durum çalışma performansına da olumlu olarak yansıyacaktır. Benim önerim, önce biraz lavanta uçucu yağı koklayarak stresi gidermeli, ardından tıbbi nane uçucu yağı ve/veya yasemin uçucu yağı gibi uyarıcı özellikte bir koku koklanmalı. Tabii her zaman kullanılacak uçucu yağın kalitesinin ne kadar önemli olduğunu hatırlatmam gerekiyor. Kaliteli uçucu yağların değeri nispeten yüksek olduğundan içerisine bazen sabit yağ (ayçiçek yağı gibi) veya alkol ilave edilerek seyreltiliyor. Dolayısıyla bu tip uçucu yağlardan bir yarar beklenmesi mümkün değil.
Sabit yağ karıştırılmış mı nasıl anlarız?
Beyaz bir kağıt şerit üzerine satın aldığınız üründen damlatıp 100 dereceye ayarladığınız fırında beş dakika tutun. Eğer kağıt üzerinde yağlı bir leke kalmışsa içerisine sabit yağ katılmıştır. Ancak alkol testini evde yapmanız mümkün değil.
