Beklenen İstanbul depremi kentsel dönüşümün önemini arttırıyor. Geçen hafta cuma günü bu konuda Cumhurbaşkanı Kararı yayınlandı. Karar İstanbul'da yürütülecek kentsel dönüşüm sürecinde yapılacak yardımları düzenliyor. Peki hibe, kredi ve tahliye desteğini kapsayan bu pakette neler var? Paketin detaylarına bakalım...
Hangi yapılar kapsamda...
6306 sayılı kanuna göre riskli yapının iki türü var: Birincisi, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ve bu niteliği Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan içinde kalan yapılardır. İkincisi ise riskli alan dışında kalan ama ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı bilimsel verilere dayanılarak tespit edilen yapılardır (m.2/d-e). Yani belirlenen alanlar içindeki tüm yapılar bu statüye girerken, alanın dışında kalsa bile yıkılma ihtimali olan yapılara riskli yapı deniyor.
Bu yapıların gerçek ve tüzel kişilere ait olup olmadığının bir önemi yok destekten yararlanmak için. Yani bir şahsa ait olabileceği gibi, şirkete, derneğe veya vakfa ait olan yapılar da bu kapsamda olacak. Yine yapının kullanım şekli yani konut veya işyeri olması fark etmiyor...
Kararın detayları
Yapıların mevcut sahipleri bu imkândan faydalanabilecek. Kooperatif olup üyelerine bağımsız bölümleri teslim etmiş olanlarda (ferdileştirilmiş kooperatiflerde) üye listesi veya riskli yapıdaki mevcut bağımsız bölüm sayısı esas alınacak. Mevcut riskli yapının bulunduğu yer inşaata elverişli değilse maliklerin onayı ile il sınırları içinde başka bir yerde parsel temin edilmesi mümkün olacak. Ancak kapsam dışı kalan iki durum var.
Birincisi:
Riskli yapının bulunduğu parselde üretilecek (yeni) projedeki bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanı; mevcut bağımsız bölüm sayısının veya inşaat alanının 1,5 katını geçiyorsa hibeden istifade etmek mümkün olmayacak. (Şöyle bir örnek ile izah edelim. Mevcutta 10 daire olan riskli yapının imar planına göre yıkılıp yapılması halinde daire sayısı 15'ten fazla oluyorsa bu taşınmazın sahibi olan kimseler kapsam dışı kalacak. Ancak 14 ise faydalanabilecek.)
İkincisi:
Riskli yapının bulunduğu parsellerde 01/04/2023'ten önce yeni yapıya ait yapı ruhsatı düzenlenmiş ise yapı için yardım başvurusu yapılamayacak...
Mali olanaklar
(1) Konutlar için 700 bin TL hibe, 700 bin TL kredi; işyerleri için ise 350 bin TL hibe, 350 bin TL kredi verilecek. Kredinin üst tutarı her biri için konutlarda 1 milyon 400 bin TL, işyerleri için 700 bin TL olabilecek...
(2) Bilindiği üzere salt çoğunluk ile riskli yapının dönüşüme sokulması mümkün. Bir dairenin maliki bunu kabul etmiyor ve sürece dâhil olmak istemiyorsa bu payın diğer paydaşlarca (açık arttırma usulü ile satılması suretiyle) alınması mümkün. Bu halde pay sahibi olanlar da elde ettikleri bu ek hisse nispetinde hibe ve krediden istifade edebilecek.
(3) Yardım hibe ve krediden ibaret değil. Bağımsız bölümde oturanlara (malik, kiracı veya diğer biçimde hak sahibi olanlara) bir kereye mahsus 100 bin TL tahliye desteği verilecek.
(4) Kredi ve hibeler üç aşamada ödenecek. Bunların ilki subasman seviyesinde, ikincisi taşıyıcı sistemlerin kurulup bitmesinden sonra, son kısmı ise inşaatın bitiminde olacak.
(5) Ödemeleri malikler değil maliklerin anlaştığı yükleniciler alacak. Ödeme bankada açılan hesaba aktarılmak suretiyle yapılacak.
(6) Ruhsat tarihinden itibaren hak sahibi ilk 24 aylık sürede krediler için herhangi bir ödeme yapmayacak.
(7) Geri ödemeler 120 aylık bir vadede olacak. Bunların ilk 12 taksiti faizsiz olarak belirlenecek.
(8) Kredi için hak sahiplerinin kredi kabiliyeti bir önem arz etmeyecek. Gelir ve kredi skorları kapsam dışında kalacak.
(9) Taşınmazlar üzerine devlet ipotek koyacak. Ödemelerin aksaması halinde malik ihtar edilecek. Ödenmeme de ısrar edilirse kredinin durması ve iptali söz konusu olacak verilenler ise geri istenecek.
(10) Bu imkânlar için başvurular 31.12.2026 tarihine kadar devam edecek.
