Stresli yaşam olayları hem eşleri hem de eşlerin birbirleri ile ilişkilerini etkiler. Stresli yaşam olaylarının eş ilişkisine etkisini tanımlamada iki güçlü kavram var. Bir tanesi stresin kişinin yaşam alanları içinde yayılmasını gösteriyor (stress spillover). Diğer kavram ise stresin başka kişilere aktarımını gösteriyor (stress crossover).
Stresin yayılması
Kişinin hayatının bir boyutunda yaşadığı stres hayatının diğer bir boyutuna yayılır/yansır/taşınır. Örneğin özel hayatında sorun yaşayan bir sporcu işine odaklanamaz ve başarısı bozulabilir. Çünkü stresin performansı olumsuz etkilediği bilinen bir durumdur.
İş yerinde stres yaşayan kişinin bu stresi eş ilişkisine yayılması da stresin yayılmasının diğer bir örneğidir. İş yerinde stresli hale gelen kişinin aile içindeki doğal hali bozulur. Stresli halin etkisiyle eşine ve çocuklarına davranmaya başlar. Aynı durum tersten de geçerlidir. Evliliği içinde stresli hale gelen kişi, bu ruh halini iş ortamına taşır. İş yerinde stresli olan kişi de işine yoğunlaşamaz hale gelir.
Stresin aktarımı
Eş ilişkileri karşılıklı bağımlıdır. Birinin hali diğerini etkiler. Stres yaşayan kişi bu stresini ve sonuçlarını diğer eşe aktarır. Bu anlamda eşlerin ruh halleri çoğunlukla iç içe girme eğilimindedir. Kadınların eşleri iş yerinde stres yaşadıklarında, kendilerinde depresif hissetme miktarlarında artma eğilimi olduğunu gösteren çalışmalar var. Bir nevi eşimizin derdi bizim de derdimize dönüşür.
İş hayatındaki stres evliliklere etkiyor
Araştırmalar iş hayatında stres yaşayan kişilerin eş ilişkilerinde daha az doyum yaşıyorlar. Ayrıca, eşleriyle sorun konuşurken daha fazla negatif duygu gösteriyorlar. Birbirlerini daha az kabul eder hale geliyorlar.
Örneğin psikolog Rena Rapetti’nin havaalanında hava trafiğini yöneten kişilerle yaptığı çalışmada, işte stresin fazla olduğu günlerin sonrasında, kişilerin eşlerinden sosyal olarak daha uzak durduğu bulunmuş.
Eşler stresi aktardığını fark etmiyor
Çalışmalar eşlerin başka yerlerde yaşadıkları stresi eve taşıdıklarının pekte farkında olmadıklarını gösteriyor. Yaşananların bizzat kendileri ile ilişkili olduğunu düşünme eğiliminde oluyorlar.
Halbuki yaşam olaylarına ve yaşamın diğer alanlarında yaşadığımız stresin eş ilişkimizi olumsuz etkileyebileceğinin farkına varmak önemli. Ancak farkına vardığımız şeyi yönetebiliriz. Farkına varamadığımızda ise, iş yerindeki stresi eve, evdeki stresi iş yerine taşır, bir kısırdöngü oluşturarak, her iki tarafı da sorun hale getirebiliriz.