Geçen hafta başında ABD’nin IŞİD’e karşı Suriye’de de harekat -bombardıman- operasyon hazırlığında olduğu bildirildi. Bildirenler, daha önce de benzer sızıntı haberleri yazan, önceden yazdıkları sonradan yaşananlarla teyid edilmiş muhabir ve gazeteler... Bu sefer de öyle oldu ve Başkan Obama’nın karar aşamasında olduğu yazıldı. Yazılanlardan kuşkulanmak için neden yoktu... Ancak perşembe günü Obama medya karşısına çıkıp ‘Arabayı, atın önüne koşmayalım... Medya fazla uçmuş... Bir stratejimiz yok’ dedi. Ve ortalık karıştı.
ABD Başkanı IŞİD’e karşı stratejisinin olmadığını mı söylüyordu? Açıklamanın hemen ardından, sözcüler -Suriye için karar alınmadı. Irak’ta strateji var- diye düzeltme, toparlama, hasar kontrol yaptılar. Obama muhalifleri ise bunu -ikrar- diye algıladı.
Bu arada Obama basın toplantısı, açık renk elbiseyle yaptığı toplantı... Obama standart lacivert takımları bırakıp, yazdan esintiler ve ortamla uymayan hafif izlenimler veren açık renk elbiseyle medya önüne çıktı... Asıl kıyamet de o yüzden koptu. Millet elbiseye bakmaktan Obama’nın ne söylediğini anlamadı. Baktıkça takımın kumaşının yeterince ince olmadığı, bedenin iyi oturmadığı, kravatın da uymadığı anlaşılınca, gürültü daha da arttı... Yani ne takım uyuyordu ne de Suriye-Irak stratejisi... ABD Başkanı açık renk elbiseyle dosta güven, düşmana da elem vermiyordu.
Başkan birkaç dizi toplantıdan sonra Irak’ta mevcut harekatın devam etmesine, Suriye’de de gelişmelerin izlenmesine karar vermişti. Irak’ta strateji, -Erbil ve Bağdat’taki ABD temsilciliklerinin korunması, arada da insani yardım ve bu yardımı destekleyecek bombardımanla- sınırlı... Sızan haberlere göre Suriye için her kafadan bir ses çıkmış... Halep ve çevresini tutacak bir harekat önerenler olmuş. Hayır sınırlı kalsın, sadece Suriye-Irak sınırından geçişler ve Irak’a IŞİD akışı vurulsun, denmiş. Ancak Suriye’de yukarı tükürsen IŞİD, aşağı tükürsen Esad... Başka bir seçenek lazım... IŞİD harici Suriyeli direnişçilere yardımdan da ABD ürküyor: Yanlış birilerini destekleriz, başımıza dert alırız- diye...
Şimdilik ABD’nin niyeti 4-5 Eylül’de İngiltere’deki NATO zirvesinde IŞİD’e karşı ortak tavır sağlamak... NATO’nun 28 ülkesi var, ama zirveye 60 ülke lider düzeyinde katılacak. 70 ülkenin dışişleri bakanı gelecek. Tarihin ve coğrafyanın cilvesi olarak, zirve -NATO görev alanı dışındaki- tehditlerle meşgul: Ukrayna, Suriye-Irak, Afganistan, hatta Libya...
NATO zirvesinden çıkan, sonra New York’a taşınacak. Eylül ortası BM Genel Kurulu yeni dönem çalışmalarına başlayacak. O ilk haftada ülkeler BM’ye en üst düzeyde gelirler, liderlerin katılacağı bir Güvenlik Konseyi toplantısı yapılacak. Toplantıda da IŞİD’e karşı mücadele ve koalisyon- kararı çıkacak... Konseyin eylül ayı başkanı ABD oluyor... Yani Obama, Güvenlik Konseyi toplantısına başkanlık edecek.
Zirve, konsey, karar bunların hepsi çıkar da, icraat ve Suriye hâlâ belirsiz... Irak-Emirli’deki IŞİD kuşatması, önceki gün Irak unsurlarının karadan, ABD uçaklarının da havadan girmesiyle kırıldı... ABD’ye göre bu harekatta Irak ordusu ve Peşmerge vardı. Görenler ise -Irak Ordusu- denen adı var kendi yok teşkilatın, aslında İran’ın emir ve komutasındaki Şii milisler olduğunı söylüyor... Düz bakışla Emirli’de havada ABD, karada da İran vardı... ABD’nin en zor durumu burada: İran ile işbirliği pozisyonuna düşüyor. Aynı Şii milisler birkaç yıl önce Irak’ta ABD ordusuna kurşun sıkıyordu.
Obama hâlâ umudunu Bağdat’ta merkezi hükümetin kurulmasına bağladı, orada bir Başbakan var, ama henüz hükümeti ve hakimiyeti yok.
IŞİD ile Irak’ta daha ne kadar savaşılacağı, ABD’nin Şii ve Kürt hava kuvveti haline gelmesinin Sünniler’e etkisi, hep ucu açık sorular.
Suriye’de de IŞİD’i vuruyorum diye Beşar Esad’ı güçlendirmek var... Suudi kralı -IŞİD gelecek ay Avrupa’da, öbür ay ABD’de- deyip herkesi korkuttu. ABD Kongresi de Obama’yı hedefe aldı ve ABD Başkanlarını en çok Kongre yorar. İstihbarat komitelerinin hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi üyeleri Obama’yı terör tehdidine karşı aşırı ihtiyatlılık, pasif kalmak, strateji geliştirmemekle suçladılar.
Eleştiriler pazar günü, ana TV kanallarının tartışma programlarında doruğa ulaştı... Sonra haber bültenlerine geçildi: Libya’da militanların, ABD elçiliğinin terk edilmiş konutlarından birinde havuzda eğlenirken görüntüleri yayınlandı... Muhalifler -Havuzumuza dek girdiler- diye öfkelendi. O sırada Başkan Obama golf oynuyordu. Bunu söylerken, günlerden pazar ve Başkan için de hafta sonu tatili olduğunu hatırlatmakta fayda var. Hafta içinde mesai zamanı golf oynamıyor... Irak-Libya hattında ise hafta sonu tatili malum, cuma günüdür.
twitter.com/selimatalayny
