Maymunlar Cehennemi, Şafak Vakti ile geri döndü. 2011’de başlayan yeni serinin ikinci filmi, 1968 yılındaki ilk filmin öncesine gidiyor, insanlığın çirkin yüzünü maymunlar üzerinden anlatıyor.
Bilim kurgunun altın çağı 60’lı ve 70’li yıllardı. Böyle olmasının nedeni, II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan politik ve sosyolojik değişimdi. Atom bombası ve Soğuk Savaş, insanlığın korkularını tetikleyen en önemli unsurlardı. Bir bilim kurgu hastası olarak çocukluğumdan beri o dönemin filmlerini takip ettim. Maymunlar Cehennemi ise en şoke edici finaliyle dönemin en etkileyici yapımlarından biriydi.
1968 yılında çekilen ilk filmde Charlton Heston akıllı maymunların arasına düşmüş ve okyanus kıyısına ulaştığında, paramparça olmuş ve denizden sadece eli yükselebilen Özgürlük Heykeli manzarasıyla öykü sonuçlanmıştı. İnsanlar sonunda kendi soylarını tüketmişti. Onun yerine evrimin bir önceki adımı maymunlar direksiyona geçmişti... Final baştan aşağı bütün filme yepyeni bir anlam katar. Ve o kadar etkileyicidir ki neredeyse sırf bu final yüzünden üç tane daha devam filmi çekilir. 1973’e kadar dört filmlik bir seri oluşur.
2001 yılında Tim Burton’un yorumladığı Maymunlar Cehennemi, ben dahil birçok hayranına büyük hayal kırıklığı yaşattı. Mark Wahlberg’ün başrolünü oynadığı bu yapımda, ilk filmdeki gibi sürpriz son yaşatılmak istenir seyirciye ama olay iyice karışır. Finali, öykünün özüne aykırıdır. Çünkü Wahlberg zaman yolculuğu yapıp dünyaya döndüğünde Ceasar’ın heykelinin dikildiğini ve aynen ABD’nin yaratılan kültürünün maymunlar tarafından devralındığını görür. Tam bir saçmalık! Zaten bu finalden sonra devamı yapılmaz.
Yıl 2011 olduğunda enkazı toparlamak Rupert Wyatt’a kalır. Maymunlar Cehennemi Başlangıç, öyküyü daha gerçekçi ve dramatik şekle soktu. İlk serinin dördüncü filmi Maymunlar Cehennemi Başlangıç’a dayanak olur. Ceasar’ın doğuşu, insanlar tarafından aldatılışı ve diğer maymunları yanına alarak isyan başlatıp ormanlık bölgede izini kaybettirmesiyle son bulur 2011’deki film.
MAYMUNLARI DA KİRLETİYORUZ
Bu hafta vizyona giren Maymunlar Cehennemi Şafak Vakti ise öyküyü 10 yıl sonrasına taşıyor. İnsanlar, maymunlarla yaptıkları deneyler sırasında ürettikleri bir virüs yüzünden yok oluşun sınırına gelir. Ceasar ve kabilesi ise yabani hayatta kendi kuralları ve sosyal ilişkileri içinde yaşamlarına devam eder. Kabilenin en önemli kanunu “Bir maymun başka maymunu öldüremez” olarak ortaya konmuştur. Ama yok olduğu sanılan insanlar küçük bir grup olarak maymun kabilesinin yakınına gelir. Bu karşılaşma, zincirleme olayların başlangıcıdır: İnsanlar şehrin küçük bir bölgesinde yaşamaktadır ve elektriğe ihtiyaçları vardır. Bunun için de maymunlar kabilesinin yanındaki barajı işler hale getirmelidirler. İlk önce güvensiz bir şekilde birbirlerine yardım etseler de eski düşmanlıklar ve insanın özü, bu barış ortamının devam etmesine izin vermeyecektir... Bu tür filmleri seyrettiğimizde görüyoruz ki aslında maymunları da insanlaştırıyoruz. Farklı bir tür ortaya koymuyoruz. Yine insan ilişkilerinin kirlenmişliğinden yola çıkıp zavallı maymunları da kirletiyoruz. Onları da birbirlerine hainlik yapan, kendini doyuran eli ısıran, hırs ve intikam yüzünden gözleri kararmış mahlukatlar haline getiriyoruz veya onları öyle hayal ediyoruz. Maymunları insanlaştırıyoruz yani çirkinleştiriyoruz. Filmin felsefi boyutu bu aslında. Son dönem filmlerinde ilerleyen teknoloji sayesinde inanılmaz bir görsel boyuta ulaştı dünya sineması. Maymunların bu teknolojiyle perdede canlandırılması başka değerlendirmeler yapmamıza sebep oluyor. Maymunların lideri Ceasar’ı canlandıran Andy Serkis bu rolüyle bir çok ödüle aday olabilir. Çünkü onun mimikleri ve oyunculuğu yeni teknikler sayesinde filme büyük değer katıyor. Maymunlar Cehennemi serisinin üçüncü filmi de 2016 gibi vizyona girecek. Maymunlar Cehennemi Şafak Vakti’nin yönetmeni Matt Reeves o filmi de yöneteceğe benziyor.
Maymunlar Cehennemi 1968’den beri izleyiciyi merakla salonlara dolduruyor. Çünkü insanlığın çirkinliğini yaratıcı bir şekilde tekrar insana gösterebiliyor. Bir filmin en büyük başarısı da bu değil mi.
FİLMİN KÜNYESİ
Orijinal adı: Dawn of the Planet of the Apes
Yönetmen: Matt Reeves
Senarist: Rick Jaffa
Oyuncular: Gary Oldman, Jason Clarke, Judy Greer, Andy Serkis
Yapım: 2014, ABD, 130 dakika.
