Rusya’nın Karadeniz limanlarının Osmanlı bayraklı Alman gemilerince bombalanmasının ardından, imparatorluğun savaştan uzak kalması imkansız hale gelmişti. 31 Ekim 1914’te Çar, artık hedefin Boğazlar olduğunu ilan etti: “Uğradığımız saldırı, tarihi sorunun çözümü yolunu açacaktır...” Rusya, Karadeniz’in güney kıyılarını da istiyordu. 

4 Kasım’da Rusya, Osmanlıya savaş ilan etti. 5 Kasım’da da İngiltere ve Fransa... Bundan sonra tam 4 yıl Osmanlı, imparatorluğun kalan topraklarında var olma mücadelesi verecekti.  14 Kasım’da Padişah Halife, cihad ilan etti. Cihad çağrısına Arap yarımadası kabile liderlerinin itaat etmediği bilinir ve bu durum muhtelif maksatlarla tekrarlanır. Bu çağrı, iddia edildiği gibi cevapsız kalmış değildir. Esas mesele, Cihad ilanının sokağa ulaşıp ulaşmadığı ve sokaktaki yansımasıdır ki, ayrı yazı konusudur.  

Rusya açısından, Osmanlıya savaş ilanı, Çargrad diye andıkları İstanbul’un ve Boğazların kolayca ele geçirileceği varsayımına dayanmıştı. Halbuki, Rus Çarlığı, sonunu görmediği bir kapandaydı. Kapan, Çanakkale Boğazı’nın 27 Eylül’de Alman Albayı Weber tarafından kapatılmasıyla kurulmuştu. Çarlık Rusyası, 1917 Sonbaharında devrilene dek ne Boğazlara ulaşabilecek, ne de açık denize çıkabilecekti. 

İngiltere’nin derdi ise başkaydı. Daha 3 Kasım’da, savaş ilan edilmeden, İngiliz gemileri Çanakkale gerişindeki istihkama top ateşi açıp, çekilmişti. İngiltere önce Mısır’ı garantiye almak istiyordu, donanma Mısır’ı korumaya gitti. Ardından, Mısır’da kağıt üzerinde süren Osmanlı bağlantısının yok edilmesine uğraşıldı. Rusya ve Fransa’nın onayından sonra İngiltere, Mısır’daki Osmanlı dostu Hidiv Abbas Hilmi Paşa’yı yok sayıp, Mısır Sultanlığı diye bir şey kurdu. Başına da maşası Kamil Hüseyin’i getirdi. İngiliz Sultanı Kamil Hüseyin, 19 Aralık 1914’te Mısır’ı Londra’ya tam olarak teslim etti. Mısır, sadece Mısır değildi. Ardında koca bir Sudan da vardı. Nil nehrinin çizdiği bütün coğrafya ‘Mısır’ diye anılıyordu.  

İngiltere’nin Mısır’ı, Fransa’nın da Alsas Loren’i ele geçirerek yayıldığını gören Rusya, huzursuzlaştı. Rusya’nın Londra sefiri Benckendorff, 9 Kasım’da, yani savaş ilanından 4 gün sonra İngiliz Dışişleri Bakanı Grey’den, ‘Almanya yenilirse, Boğazlar ve İstanbul meselesi Rusya’nın istediği gibi çözülecek’ vaadini aldı. Rusya sefiri, birkaç gün sonra İngiliz Kralı 5. George ile de görüştü ve ‘İstanbul elbette sizin olmalı’ sözünü duydu.  

‘Osmanlı’nın Avrupa’dan atılması’ fikrini açıkça dillendiren, Çar Nikola idi. Batı Trakya Bulgaristan’a verilip, İstanbul, Marmara ve Boğazlar Rusya idaresine geçince, Türk Avrupa’dan atılmış olacaktı. Çar, Kafkasya’dan da Anadolu’ya inme hayalindeydi. 

Yine bu birkaç hafta içinde İngiltere ve Fransa, Akdeniz çevresindeki Osmanlı ülkesini paylaşma yarışına girmişlerdi. Mısır ve Süveyş Kanalını İngiltere kapmış, Filistin ve geniş anlamda Suriye’yi Fransa rezerve etmişti. Fransa, Tunus ve Fas’ı da istiyordu. Rusya hepsine onay verdi, çünkü ilk hedefi, yakın çevresi ve Boğazlardı. 

Kafkasya’dan Çanakkale’ye…