Hastalık nedeniyle avans mecburi

Bu yazımızda, hepimizin karşılaşabileceği bir sorunu ele alacağız.
Malum, Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşmeli özel sağlık hizmet sunucuları -örneğin özel has
taneler- tedavi gören işçi veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerden ilave ücret almaktadırlar. 

Söz konusu ilave ücret, Sağlık Uygulama Tebliğinde belirtilen tedavi ücretinin iki katına kadar çı
kabilmektedir.

Diyelim ki, böyle bir tedavi nedeniyle ilave ücreti ödeyemeyen işçi işvereninden avans talep et
miştir.

İşveren avans vermek zorunda mı? Avans vermezse, işçi ne yapabilir? Bu konuda, mevzuata 
bakalım.

Türk Borçlar Kanunu

Madde 406

İşveren, işçiye zorunlu ihtiyacının ortaya çıkması hâlinde ve hakkaniyet gereği ödeyebilecek du
rumda ise hizmetiyle orantılı olarak avans vermekle yükümlüdür.

Madde 435

Taraflardan her biri, haklı sebeplerle sözleşmeyi derhâl feshedebilir. Sözleşmeyi fesheden taraf, 
fesih sebebini yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Sözleşmeyi fesheden taraftan, dürüstlük kurallarına göre hizmet ilişkisini sürdürmesi beklene
meyen bütün durum ve koşullar, haklı sebep sayılır.

Borçlar Kanununa tabi işçilerin faydalandığı söz konusu düzenlemeden İş Kanuna tabi işçiler de 
yararlanabilir mi?

Borçlar Kanununda işçi lehine olan bu önemli düzenlemenin İş Kanununda yer almaması, Borç
lar Kanunu’nun İş Kanunu’nun önemli ve tarafların haklarını etkileyecek boşluklarını tamamlama işl
evinin olması nedeniyle, İş Yasası’na tabi işçilerin de zorunlu avans ile ilgili düzenlemeden faydala
nabileceği kanaatindeyim.

Bu konuyla ilgili olarak, İş ve Sosyal Güvenlik hocalarımızdan, Prof. Dr. Nurşen Caniklioğlu’na ait, 
28.4.2012 tarihli ‘Türk Borçlar Kanunu İş Kanunu İlişkisi’ adlı sunum dosyasının, zorunlu avansla il
gili bölümünü aktarmak istiyorum. 

Avans verme zorunluluğu

- Borçlar Kanununda avans ödenmesine ilişkin olarak İş Kanununa tabi işçiler açısından da uygu
lanabilecek bir hüküm yer almaktadır.

Buna göre işveren,

- işçiye zorunlu ihtiyacının ortaya çıkması halinde ve,

- hakkaniyet gereği ödeyebilecek durumda ise,

- hizmetiyle orantılı olarak avans vermekle yükümlüdür.

Buraya kadar yazdıklarımızı toparlarsak:

İşveren, işçiye zorunlu ihtiyacının ortaya çıkması hâlinde ve hakkaniyet gereği ödeyebilecek du
rumda ise, hizmetiyle orantılı olarak avans vermekle yükümlüdür.

İşveren bu yükümlülüğünü yerine getirmese, işçi isterse haklı nedenle sözleşmeyi derhal feshede
bilir.

İşçinin sözleşmeyi feshetmesi durumunda, bu işyerinde bir yıl veya daha fazla çalışması varsa, kıdem tazminatını alma hakkı vardır.

Ancak, sözleşme işçi tarafından feshedildiği için, işverenin işçiye ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü yoktur.