Ağustos 1914 Bab-ı Ali’sine bakarken, ‘Almanya-Rusya hayranlığı’ ya da ‘yaşasın-kahrolsun’ ezberinin dışına çıkılması ve o kadroların, imparatorluğu kurtarmaya çalışan asgari vatanseverlikle dolu Osmanlı tebası olduğunun görülmesi gerekir. Rusya ile ittifak arayışları, bizce imkansız ve çaresiz şartlarda çıkış yolu arayan, Vatanı ve Hilafeti kurtarmaya çalışan Osmanlı yurtseverlerinin son çırpınışıdır. O sırada Osmanlının karşısında ‘iyi seçenek’ belki de hiç yoktu. Bütün ittifak arayışları, taktik güdülere dayalıydı. 

Rus-Osmanlı ittifakı gerçekleşse, tarih değişirdi. Osmanlı dışında kalsaydı, Birinci Dünya Savaşının 1916’da Almanya’nın yenilgisiyle biteceği genel bir öngörüdür. Savaşın 2 yıl erken bitmesi, milyonlarca hayatı kurtarırdı. Sonra Osmanlı Balkanlarda kalır ve Balkanlar bu kadar karışmazdı. En ilginci, Çanakkale saldırısı olmaz, Boğazlar Rusya’ya kapanmazdı. Boğazlar açıkken Rusya’da 1917 Bolşevik ayaklanması ya hiç başlamazdı, ya da başarı kazanamazdı. Bolşevizmin olmadığı bir Rusya ile 20. yüzyıl, başka mecralarda akardı. 

Alman subayları, binlerce Alman askeri ve iki Alman zırhlısı Istanbul’dayken, Osmanlı Ağustos 1914 sonunda Müttefiklerle anlaşsa, Almanların tepkisi ne olurdu ? Sonucu kabullenirler miydi ? Yoksa Babıali’de darbe yaparak, işgal ordusuna mı dönüşürlerdi. Almanya zorla Istanbul’a hakim olursa, Rusya ve müttefikler ne yapardı ?  

Peki Fransa ve İngiltere’nin Osmanlıyı her durumda parçalama planları ne olurdu ? Churchill, daha Ağustos 1914’te Çanakkale’ye saldırma niyetindeydi. Osmanlı’yı parçalayıp paylaşmayı kayda alan beş gizli anlaşmadan ilki, Mart 1915’te yapılmıştı. 

İttifak yapılsa ve ittifak şartı olan ‘toprak bütünlüğünü koruma’ maddesi varken Fransa ve İngiltere yine Osmanlıya açık düşmanlık yapabilir miydi ? Yoksa savaştan sonra başka yollarla Osmanlı arazisinde hakimiyet alanları oluşturmayı mı denerlerdi ? Bu ikilinin Osmanlı paylaşımı konusunda da çıkarları çatışıyordu ve mücadele halindeydiler. 

Osmanlı-Rus ittifakıyla Balkanlarda sınırlar farklı çizilmez miydi ? En azından Osmanlı Kumanova’ya uzanan 22. Meridyene dek alanı ve Ege Adalarını garantilemez miydi ?  İttifak olduğu için, Yunanistan’ın Anadolu rüyasından vaz geçmesi beklenmez miydi ? 

İttifak anlaşması gereği 5 ya da 10 yıl, yani 1919 ya da 1924’e dek Osmanlının 1914 sınırları korunacaktı. O zaman Şam-Bağdat-Basra-Sina arasındaki toprağa ne olurdu ? Kaldı ki Cavit Bey Rusya’dan 15-20 yıl, yani 1929-1934’e dek toprak bütünlüğü şartı istemişti. Bu sürede Osmanlı’nın 1914 sınırları korunsa, Balkan ve Ortadoğu tarihi nasıl akardı ? 

Sömürgeci Batı elbette buraları gözüne kestirmişti, ancak ittifakın diğer üyesi Rusya, bu alanın İngiltere-Fransa hakimiyetine geçmesindense Osmanlı’da kalmasını istemez miydi ? Büyük güçler arası çekişmeden yararlanacak Osmanlı, kendine başka dengeler ve çıkış yolları bulabilir miydi ? 

Boğazlar kendisine açık kaldıkça Rusya, Osmanlı’yı tehdit eder miydi? Yine savaşın galipleri arasında olacak Çarlık Rusyası, Almanya-Avusturya ikilisinden savaş sonunda nasıl bir toprak tavizi alırdı  ve Avrupa haritası nasıl şekillenirdi? Aynı Rusya Balkanlarda ne yapardı, Balkan sınırları nasıl çizilirdi ? Böyle bitecek 1. Dünya Savaşı, Almanya’da 2. Dünya Savaşına giden yolu yine açar mıydı, yoksa tarih farklı mı akardı ?

En önemlisi ve en kilit soru: Osmanlı İmparatorluğu Birinci Dünya Savaşı galipleri arasında yer alsa dağılır mıydı ?... Yoksa, savaştan sonra üç müttefik bu kez başka bahane ile Osmanlıya mı saldırırdı?

Bizce ilk savaşı atlatsa, Osmanlı dağılmazdı. Bazı tavizler ve denge arayışlarıyla ayakta kalırdı ve tarihin akışı işte o zaman değişirdi. Hem de nasıl değişirdi...