Ankara’da ‘bakan toto’ günleri geri geldi.
Geçici seçim hükümetinde yer alacak isimlere ilişkin tahminler öyle geniş ki, kabine açıklandıktan sonra herkes ‘ben bildim’ diyecektir.
Toto kısmını bir yana bırakalım, yeni hükümetin kuruluş mantığını ‘kulis’ bilgileriyle harmanlayarak aydınlatmaya çalışalım:
- Kalan bakanlar yer değiştirecek mi?
Geçici hükümet ‘sıfırdan kurulan’ bir hükümet olacak. Bu nedenle bütün bakanlıklar boşalacak, bakanlık için herkese tek tek teklif götürülecek ve kabine yeniden kurulacak. Başbakan Davutoğlu’nun, AK Partili bakanların çoğunu koruyacağını, ancak bazılarının yerlerini değiştireceği belirtiliyor.
- Kime kaç bakanlık düşüyor?
Geçici Hükümet 25 bakandan oluşuyor. Bunlardan 3’ü, Ulaştırma, Adalet ve İçişleri bakanları 7 Haziran seçimi nedeniyle zaten bağımsız. Kalan bakanlıklardan 11’i yine AK Partili olacak. CHP’ye 5, MHP ve HDP’ye ise 3’er bakanlık düşüyor.
- Kaç bağımsız bakan olacak?
CHP ve MHP ile HDP’den Levent Tüzel’den boşalan 10 bakanlığa Anayasa gereği ‘bağımsız’ isimler atanacak. Ulaştırma, Adalet ve İçişleri bakanları, 7 Haziran seçiminden önce yine Anayasa gereği bağımsızlardan atanmıştı, görevlerini büyük ihtimalle sürdürecekler. Ancak ‘yeni bir hükümet’ oluşturulduğu için yeni bağımsızlarla yer değişebilirler de. Böylece kabinede 13 bağımsız bakan olacak.
- Bağımsızlar nasıl seçilecek?
Bağımsızlar’ın ağırlıkla bakanlık bürokrasisinden, geleneğe göre müsteşarlardan oluşması bekleniyor. Bu geleneğin nedeni bakanlıkların rutin işlerinin aksamaması. Müsteşarlar zaten işleri fiilen yürüten kişiler oldukları için böyle bir sorun yaşanmıyor.
- Sürpriz isimler olur mu?
Evet; istisna olarak, bakanlığın konusuna vakıf, daha önce bakanlıkla çalışması olmuş dışarıdan ‘bir-iki’ kişiye de teklif gidebilir.
- Davutoğlu’nun özel bir tercihi olur mu?
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun, ‘bağımsızlar’dan isim seçerken, bakan vermeyen partilerin eğilimlerini yansıtan, örneğin sosyal demokrat ve milliyetçi olarak tanınan isimlere de yer verebileceği belirtiliyor. AK Partili kaynaklar, bu yönde isim arayışları olduğunu, bunun Anayasa gereği kurulacak bir hükümete bakan vermeyen siyasi liderlere demokrasi, geniş tabanlı temsil ve devlet adamlığı dersi olacağını belirtiyorlar.
- Üç dönemlik bakanlar gidecek mi?
Evet. Üç dönemi doldurmuş ve 7 Haziran’da milletvekili seçilmemiş 9 bakan geçici hükümette yer almayacak. (Başbakan Yardımcıları Bülent Arınç ve Ali Babacan; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Enerji Bakanı Taner Yıldız, Tarım Bakanı Mehdi Eker, Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, Kültür Bakanı Ömer Çelik ve Milli Savunma Bakanlığı’na da dışarıdan atanan Vecdi Gönül.)
Bunun gerekçesi ise yine Anayasa’nın 114. maddesi. Maddede, “Geçici Bakanlar Kurulu’na (...) siyasî parti gruplarından, oranlarına göre üye alınır” ifadesinin ‘milletvekili olma şartı’ anlamına geldiği yorumu üzerinden bu sonuca varılıyor.
- Üç dönemi dolmayan bakanlar kalır mı?
AK Parti’ye düşen bakanlık sayısı 11; ancak hükümette 13 AK Partili bakan kalıyor. Bu durumda 2 bakan daha Geçici Hükümet’te yer alamayacak. Bu bakanların kim olduklarını bugün Başbakan açıkladığında öğreneceğiz. Bu iki kişiye ek olarak, ‘1-2 bakanın daha kabine dışı kalabileceği’ konuşuluyor. Yani, bir-iki AK Parti milletvekiline daha bakanlık yolu görünüyor diyebiliriz.
- MHP’li Türkeş ve HDP’li iki milletvekili hangi bakanlıklara gelecek?
Bu konuda ancak yakıştırmalardan söz edebiliriz. Türkeş’in, halen Numan Kurtulmuş’un sorumluluğunda olan ‘yurtdışı Türkler ve akraba topluluklar’dan da sorumlu Başbakan Yardımcılığı’na getirilmesi en yüksek ihtimal. Bu durumda Kurtulmuş’un, Arınç’tan boşalan Başbakan Yardımcılığı’na atanması bekleniyor. HDP’li Müslüm Doğan ve Ali Haydar Konca ise bakanlıklara atanacak.
- Babacan’ın yerine kim gelecek?
Boşalan ikinci Başbakan Yardımcılığı olan Babacan’ın yerine ise Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi getirilebilir. Ancak, bu görev için ‘yeni bir AK Parti milletvekili’ de tercih edilebilir.
