Çocuğun fiziksel, zihinsel ve psikolojik sağlığı için uyku hayati önem taşıyor. Uyku alışkanlığının kazandırılması anne ve babanın kararlı tutumuyla iki yıldan fazla bir süreyi kapsıyor.
UYKU bebek ve çocukların gelişiminin en önemli, en temel ihtiyacıdır. Çünkü çocuğun beyin ve beden gelişimiyle ilgili birçok süreç onlar uykudayken gerçekleşir. O yüzden çocuğun sağlıklı bir uyku düzenine sahip olması onun ruhsal, zihinsel ve fiziksel gelişiminin olmazsa olmazıdır. Bazen bu düzeni tutturmak zorlaşır, sorunlar çıkar. Çocuğun yaşına göre ne kadar uyuması gerektiği değişir.
İdeal süre yaşa göre değişiyor
Özellikle ilkokul öncesi çocuklarda uykunun önemi daha da fazladır. 3-5 yaşında bir çocuk için 13-14 saat iken, 6-8 yaşındaki bir çocuk için 10-12 saattir. Çocuğa düzenli uyku alışkanlığının kazandırılması önemlidir. 4-5 aylıktan başlayarak çocuğun aynı yerde ve saatte yatırılması uyku alışkanlığını kazanılmasını kolaylaştıracaktır. Uyku alışkanlığının kazanılması iki yıldan daha uzun bir süreyi kapsamaktadır. Anne babanın kararlı tutum sergilemesi düzenli ve yeterli uyuma alışkanlığın kazanılmasına yardımcı olacaktır.
ANNE BABALARA TAVSİYELER
-Uyku alışkanlığının kazandırılması için anne babanın fikir birliği önemlidir. Ailenin yaşam düzenine de uygun olarak çocuğun tutarlı bir uyku saatinin olması gerekir. Uyku saati eve gelen misafirler ve yapılan ziyaretlerde mümkün olduğu kadar değişmemelidir. Çocuk uyku saatinde odasına götürülmelidir. Uykuya dalıncaya kadar çocuğa masal ve hikâyeler anlatılması, rahatlatan bir müzik dinletilmesi uykusunun gelmesini kolaylaştırır.
Çocuğun yatmadan önce hareketli oyunlar oynamaması, duygusal gerginlik yaşamaması önemlidir. Ilık bir banyo, loş sessiz bir oda çocuğun rahatlamasına yardımcı olabilir.
Sorunun temel nedenleri
-Kontrol ihtiyacı: Anne babasının baskıcı tutumuna karşı olarak çocuk uyku uymayı reddedebilir.
-Erken dönemde anne babanın tutumu: Uyku ortamının, saatlerinin sürekli değişmesi, çocuğun kaygısını arttırabilir. Düzensizlik ileriki yaşlardaki uyku alışkanlıklarını etkileyebilir.
-Annenin yetersizliği veya yokluğu: Bebeğin taleplerini anlayamayan veya bebeğin talepleri karşısında yetersiz kalan, ruhsal sorun yaşayan annenin tutumları da bebeğin uyku alışkanlığını etkileyebilir.
İLGİ ÇEKME İSTEĞİ
-AİLE içi şiddet, anne-baba kavgaları: Anne-baba kavgaları çocukta travma etkisi yaratarak korkulara yol açarak uyku sorununa sebep olabilir. İleriki yıllarda kalıcı bir ruhsal durum oluşmaması için uzmana götürülmelidir.
-Karanlık korkusu: Çocuğun hayal gücü çok güçlüdür. Hayali arkadaşlar, ürkütücü senaryolar kurabilir. Çocuk gerçek ve fantezi arasındaki farkı ayırt edemeyebilir. Yatağın altından canavar çıkacağını, karanlıkta bir şeylerin üstüne doğru geldiğini, kötü insanların onu kaçıracağını söyleyerek uyumaya direnebilir. Bir iki ay olduğu halde geçmemişse uzmanla irtibata geçilmelidir.
-Kabuslar: 2-5 yaş arasında çocuklarda görülebilir. Çocuk çoğu zaman kabus gördüğünde uyanmaz, uyandığında kabus gördüğünü anımsar, ancak anlatamaz, tanımlayamaz. Çocuklar kötü rüyalar, kabuslar görmemek için de uyumaya direnç gösterirler.
-Gece Terörü: 5-12 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülmektedir. Çocuk gecenin ilerleyen saatinde ağlayarak uyanmaktadır. Nefes almasında sıklaşma, aşırı derecede terleme, büyük bir korku hali görülmektedir. Ancak sorulduğunda hiçbir şey hatırlamamaktadır. Uzmanla irtibat gerektirir.
-Uyurgezerlik: Özellikle 5-15 yaş çocukları arasında uykuda yataktan kalkma yürüme durumuna sıklıkla rastlanabilmektedir. Önemlidir, mutlaka uzmana danışılması gerekir.
-Fiziksel duygusal ihtiyaçlarının karşılanmaması
-Çocuğun bir hastalığının olması: Çocuğun baş ettiği herhangi hastalık veya ilaç tedavisi görüyor olması da uyku düzenini etkileyebilmektedir. Bu durumda da uzmanla irtibata geçilmelidir.
