''Etsiz Pazartesi'' için mutfağa!

“Etsiz Pazartesi” için mutfağa! Paul McCartney ile iki kızı Mary ve Stella McCartney, her birimizin küçük bir değişimle doğaya fayda sağlayabileceğimizi düşünüyorlar. Ve bir proje başlattılar. Önerileri; haftada en azından bir gün et yemememiz. Meat Free Monday (Etsiz Pazartesi) tam on yıldır işte böyle bir amaca hizmet ediyor. 

Bir süredir et yemeğe mesafeli duruyorum. Bundan altı yıl önce yazdığım Mevsiminde Yemek kitabı bu işin mihenk taşıdır. Yemekleri sebze odaklı inşa etmenin farklı formüllerini, sebzeleri mevsiminde yemeği ilke edinmenin önemini anlatır. Sebzeleri yıllardır yaptığımız yemeklerden farklı kullanıp, ezber bozmak ve ortaya çıkan olağanüstü yemeklerle eti daha az yemeyi başarmak bu kitaptaki hedefimdi. Eti hâlâ tamamen bırakamadım ama şimdilerde bu yol için bir adım daha atıyorum: Önümüzdeki ilk pazartesi itibariyle ‘etsiz’ yemekler yaparak Paul McCartney’in başlattığı “Etsiz Pazartesi” zincirine katılıyorum. Bundan böyle her pazartesi günü Instagram sayfamda etsiz bir yemek yapacağım. Sizleri de bu zincire katılmaya ve en azından haftada bir gün bile olsa et pişirmemeye davet ediyorum. 

Neden mi? 

Tek bir gezegenimiz var 

Paul McCartney’in sadece etsiz pazartesi için açtığı web sitesini siz de gözden geçirebilirsiniz. Web sitesinde hepimizin yıllardır duyduğu, bildiği ama kulaklarını tıkadığı iklim değişikliği konusu çok basit özetlenmiş. Bu konu içimizi ne kadar karartsa da kelimenin tam anlamıyla dünyayı karartmaması için bizlerin de yapabileceği, en azından katkıda bulunabileceği davranış değişiklikleri var: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Hükümetlerarası Paneli (IPCC) hakkında dünya bilim adamları, felaketli iklim değişikliğini önlemek için 2050 yılına kadar atmosferdeki sera gazı miktarını yüzde seksen azaltmamız gerektiğine inanıyor. 

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, hayvancılık sektörü, yerelden dünyaya her ölçekte en ciddi çevre sorunlarına katkıda bulunan en büyük sektörlerden biri. FAO, hayvancılık üretiminin küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 14,5’inden sorumlu olduğunu tahmin ederken, diğer kuruluşların yüzde 51 kadar olabileceğini söylüyorlar.  

Mc Cartney’in başlattığı ’Etsiz Pazartesi’ için 5 önemli sebep! 

Sağlık için 

Dünyanın önde gelen sağlık kuruluşlarının birçoğu günümüz insanlarının yediği et miktarının azaltmasını teşvik ediyor. Dünya Kanser Araştırma Fonu, ‘çoğunlukla ve tahılları seçmemizi, kırmızı eti sınırlandırıp özellikle işlenmiş etlerden kaçınmamızı’ tavsiye ediyor. 2010 yılında, Oxford Üniversitesi halk sağlığı departmanı tarafından yapılan bir araştırma, haftada en fazla üç kez et yemenin kalp hastalığından 31 bin ölümü, kanserden 9 bin ölümü ve felçten 5 bin ölümü önleyebileceğini söylemekte. Daha az et + daha fazla sebze = sağlıklı ol!

Daha az bütçe ile doyurucu yemekler için

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre Türkiye’de et tüketimi son 20 yılda kademeli şekilde artış göstermiş. En büyük artış büyükbaş hayvan eti tüketiminde. Yapılan araştırmada Türkiye’de kişi başı yıllık et tüketiminin son 20 senede yüzde 95 arttığı ortaya çıktı. 1998’de yıllık kişi başı 16.6 kilogram et tüketilirken bu oran 2017’de 32.3 kilograma yükseldiği bildirildi. Amerika ve Avrupa’da et tüketimi hızla azalırken Türkiye’de durum bu. Etin fiyatları belli, bir hafta içinde ne kadar az etli yemek yaparsanız bütçeniz için oldukça önemli bir hamle yapmış olacaksınız. Daha az et + daha fazla sebze = tasarruf et! 

Hayvanlar için 

Her yıl milyarlarca hayvan sadece ‘yemek’ olmak için yetiştiriliyor ve eti için öldürülüyor. Bunların çoğu özel üretim çiftliklerinde, sıkışık, kalabalık kafeslerde yetiştiriliyor. Hareket etmek için yer bulamıyor, gün ışığı veya temiz havaya erişemiyorlar. Tutuldukları doğal olmayan koşullar nedeniyle sık sık hastalanıp, yaralanıyorlar. Tüm çiftlik hayvanları kesimhanede ölmeyi bekliyorlar. Daha az et yemek, zulmü ve ıstırabı önlemeye yardımcı olan şefkatli bir adımdır. Daha az et + daha fazla sebze = hayvan üretim çiftlikleri azalsın. 

Dünyadaki açlık için 

Bir sığır üretildiğinde bir kg eti için 12 kg tahıl yemesi gerekir. Şu anda gezegendeki yaklaşık 800 milyon insan açlıktan ya da yetersiz beslenmeden muzdarip. Hayvanları yetiştirirken verilen tahıllarla çok sayıda aç insan doyabilir. Daha az et + daha fazla sebze = açlık azalır. 

Türlerin nesillerini korumak için 

Tarımsal yoğunlaşma, genişleme ve aşırı avlanma, türlerin ve biyolojik çeşitliliğin kaybında ana faktörlerden biri. Mevcut eğilimler devam ederse, önümüzdeki 100 yıl boyunca türlerin dünya çapında tükenmesi söz konusu olacaktır. Daha az et + daha fazla sebze = doğal döngüyü koru.