Eş ilişkisinde haklı ve haksız olmak psikiyatrik rahatsızlıklar üzerinden meşrulaştırılamaz. Öbür taraftan eşlerde olan psikiyatrik rahatsızlık evlilik ilişkisini etkileyecek dinamikler üretebilir. İyi evliliğe sahip eşler, bu rahatsızlığı dikkate alıp birbirlerini desteklerken, ilişkilerinde sorun yaşayan eşler, bu rahatsızlık belirtileri üzerinden kavga ve mücadele içinde olabilirler.
Eş ilişkisini etkileme potansiyeline sahip Obsesif Kompulsif Bozukluk, Depresyon, Yaygın Anksiyete Bozukluğu tanılarının eş ilişkisini nasıl etkileyebileceğini önceki yazımda anlatmıştım. Bugün Panik Bozukluk, Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu ve Bipolar Bozukluğu rahatsızlıklarının evlilikleri nasıl etkileyebileceğini yazacağım.
Can derdine düşüp cananı unutmak
Panik Bozukluk; en yoğun hali 10 dakika süren, nöbet nöbet gelen, nöbet sırsında çarpıntı, nefes alamama hissi, terleme, titreme, uyuşma, sıcaklık / soğukluk gibi beden belirtilerin yaşandığı, o sırada kalp krizi geçiriyor, aklını kaybediyor veya düşük bayılacakmış gibi korku ve düşüncelerin olduğu hali tanımlar.
Panik ataklar oldukça korkutucu olduğu için, her an yeniden gelecekmiş gibi beklenti anksiyetesi oluşturduğu için, kişiler sürekli bir tetikte olma hali yaşayabilirler. Eşler acilde bulunmayı evlerine tercih eder hale gelebilirler. Kalabalık yere gidememe, alış veriş merkezinde kalamama, uçağa binememe gibi korkular da oluşunca, eşlerin hayatları kısıtlanabilir. Sonuçta, panik nöbetleri kişiyi tek kişilik bir dünyaya itebilir.
Evliyken kendini bekar kabul etmek
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (DKB); kişide birden fazla kimlik / kişilik halinin bulunduğu bir çoklu zihin halidir . Kimlikler kendilerine özgü ad, yaş, beden, kişilik özelliği algısına sahip olabilirler.
Evli olan ve DKB’si olan birinin bir kimlik hali kendini daha genç yaşta algılayıp, bekar olduğunu düşünebilir. Bekar olduğunu düşünen kimlik hali bedeni kontrol ettiğinde bekar gibi davranabilir. Öfkeli bir kimlik hali eş karşısında aşırı bir öfke gösterebilir. Çocuk kimlik eşe karşı çocuksu davranışlarda bulunabilir. Bir kimlik eşe karşı sevgi gösterileri sunarken, diğeri eşten uzak durabilir.
DKB’si olan kişi dalıp gitme, aşırı hayal kurma, kimliklerin hızlı değişimi, gündelik hayatı sürdürme becerisine sahip olmayan kimliklerin bedeni kontrol etmesinden dolayı iş yaşamını sürdürme veya ev işlerini yapma becerisi bozulabilir.
Yukarılara çıkıp aşağılara inerken eşi de götürmek
Bipolar Bozukluk; kişinin normalinden farklı olarak mani / hipomani ve depresyon denen dönemler yaşamasıdır. Mani döneminde; yükselmiş bir ruh hali, uykuda azalma, enerji artışı, kendini güçlü hissetme, cinsel istekte artma, para harcamada artma şeklinde değişimler olur. Depresyon döneminde ise; çökmüş bir ruh hali, ilgi ve istek kaybı, karamsarlık, uyku ve iştah düzeninde değişme, enerjide azalma ve içe kapanma hali olur.
Hem mani hem depresyon dönemi eş ilişkisine bir dizi sorunlar getirebilir. Mani döneminde eşte riskli davranış eğilimi oluşabilir. Sinirli bir hal ile kavgaya eğilim olabilir. Aşırı konuşup, sözlü tartışmalara girebilir. Riskli yatırım yapıp, aşırı para harcayabilir. Cinsel güdünün yükselmesine bağlı ayartıcı davranış veya daha ötesi olabilir. Evden uzaklaşma, dışarılara aşırı takılma olabilir. Depresyon döneminde ise; eş iyice içe kapanıp evden çıkmaz hale gelebilir. İşe gitmez veya ev işi yapmaz hale gelebilir. Cinsel yaşamdan tamamen uzaklaşabilir. Karamsarlık duygusunu tüm aileye yayabilir.
Eğer eşler bu rahatsızlıkların tedavisi için dayanışma içinde olurlarsa, evliliklerinin daha iyi olacağını hatırlatmak isterim.
