Evliliklerde eşler sorunlar yaşadığı zaman, sorunların ne olduğu, neden kaynaklandığı ve kime bağlı olduğu konusunda düşünüp dururlar. Her bir eş, kendi açısından bu sorulara cevaplar bulur. Aralarındaki sorunlar baş gösterdiğinde kendi açıklama biçimlerini birbirlerine iletirler. Eşler bu bakış açıları hususunda uzlaşamazlarsa yeni bir soruna daha sahip olmuş olurlar. Artık, tekrarlayan kavgalarda birbirlerini olup bitenleri yanlış anlamakla suçlarlar.
Bu sebeple eş terapilerinde ilk yapılacak işlerden biri, sorun alanlarının listelenmesi ve bu sorunların nasıl oluştuğuyla ilgili bir açıklama modelinin oluşturulmasıdır. Terapistle birlikte çalışan eşler, aralarında olup bitenleri anlayıp anlamlandırabilecekleri bir çerçeve oluştururlar. Bu yol haritası sayesinde, listedeki sorun alanları üzerinde tek tek çalışmak mümkün hale gelir.
Eş sorunlarını analizde dört kriter
Bir terapistle çalışma imkanına sahip olmayan çiftler, aralarında olup bitenleri anlamada şu dört kritere dikkat ederlerse kendi başlarına da bir yol bulabilirler. Bu dört ilke; iki farklı bakış açısını kabul etme, sorunları listeleme, ilişkideki paternleri tespit etme ve duygusal kırgınlıklara bakma şeklindedir.
İki farklı bakış açısı
İki farklı bakış açısı; her bir eşin aralarında olup bitenleri kendi bakış açısından açıkladığını, diğer eşin de kendine ait bir bakış açısı olduğunu kabul etmektir. Bu yaklaşım, eşlerin kimin haklı kimin haksız olduğu ikilemine sıkışıp kalmaktan kurtarır. Çünkü, farklı sahip açılarına sahip olunan bir meselede haklı ve haksız olanı aramak, işlevsiz ve beyhude bir çabadır. Eşler haklılıklarını ispatlama çabası yerine, eşinin derdinin ne olduğunu ve ne demeye çalıştığını anlamaya odaklanmaktır.
Sorunları listelemek
Sorunları listelemek; sorunların çoklu boyutta anlaşılmasını sağlar. Çünkü, eşler arasındaki sorunlar nadiren tek bir alanda olur. Bir alandaki sorunlar, genişleyerek diğer alanlara da sıçrar. Örneğin boş vakitlerin nasıl geçirileceği sorunu üzerinden başlayan tartışma, paranın nasıl harcanacağı meselesini tetikleyebilir. Bu arda oluşan hoşnutsuzluklar cinsel yaşamı bozar. Sonuçta, farklı alanlardaki sorunlar tekrar tekrar açığa çıkmaya başlar. İşte bu tekrarlayıcı sorunları listelemek, aralarında olup bitenleri görmede bir harita vazifesi görür. Eşler, her bir sorun alanlarını hem ayrı ayrı hem de bunların birbirlerini nasıl tetiklediğini eş zamanlı görebilmelidir.
İlişkideki paternleri tespit etme
Eşler, aralarında yaşadıkları sorunları videoya çekseler ve oturup bunları seyretseler, aynı sahnelerin tekrar tekrar yaşandığını görüp şaşırabilirler. Gerçekten de eşler arasında belirli konular tekrar tekrar benzer şekilde yaşanır. İşte bu tekrarlara patern denir. Eş terapilerinde, terapist, bu paternleri bulup görünür hale getirmeye çalışır. Bu paternlerin kısır döngüsünü kırmak, değişim için elzemdir. Bir terapistle çalışma şansı olmayan eşler, ilişkilerindeki paternleri fark edip, kendi çabalarıyla değiştirmeye çalışabilirler.
Duygusal kırgınlıklara bakma
Eşler arasında süreğen çatışmalar olduğunda yapılması gereken işlerden biride, eşlerde yoğun duygular üreten kırgınlıkların olup olmadığına bakmaktır. Kırgınlıklar bazen örseleyici yaşantılar üzerinden oluşurken, bazen de karşılanmamış ihtiyaçlar üzerinden gelişir. Her iki durumda da yoğun duygular oluşur. Bazen eşler bir sorunu düzeltmek için ne yapmaları gerektiğini bilirler ama kırgınlıklardan dolayı, o düzeltici eylemi yapmazlar. Bu sebeple de duygusal iyileşmeler olmadan, sorunları çözmek zorlaşır. Tüm bunlardan dolayı, eşler hem kendi kırgınlıklarına hem de eşlerinin kırgınlığını ele amaya çalışmalıdır.
