Evliliklerin seyrini belirleyen meselelerden biri de eşler arasında sorun veya uzlaşmazlık olduğunda bunun yıkıcı kavgaya dönüşüp dönüşmediğidir. Yıkıcı kavga eşlerin birbirlerine sert ve kırıcı sözler söylediği, öfke ve nefret gibi yoğun duygular yaşattığı, birbirlerine itmeden vurmaya kadar fiziksel şiddet gösterdikleri haldir.
Evliliklerde sorun yaşamak, uzlaşmazlık yaşamak neredeyse kaçınılmazdır. Ama kavga ve özellikle yıkıcı kavga yaşamak kaçınılmaz değildir. Yıkıcı kavga eş ilişkisine açıkça zarar verdiği için de meşru görülüp normalleştirilemez.
Sorundan yıkıcı kavgaya gidiş süreci
Eşler arasında sorunlar olabilir. Çocukların yetiştirilmesi, ev işleri, boş zamanlar, paranın yönetimi vb. meseleler üzerinden sorunlar yaşanabilir. Bazı eşler bu sorunları kibarca dile getirip, olumlu bir diyalogla sorunu konuşabilirler ve bir uzlaşma yolu bularak sorunu bu düzeyde tutabilirler. Bazı eşler ise bir sonraki aşama olan tartışmaya geçerler. Tartışma düzeyi ufak ve tatlı sert atışmayı içerir, kırıcılık düzeyine ulaşmaz, küsmeyi tetiklemez, eşler farklı bakış açılarını ve pozisyonlarını ortaya koyarlar ama bunu kavga boyutuna getirmezler. Bazı eşler tartışma aşamasında işleri toparlarlar ve daha ileri gitmezler. Bazı eşler ise tartışmadan kavga aşamasına geçerler. Kavgada artık sertlik, incitme ve incime ve sonrasında küslük vardır. Bazı eşler bu aşamada kalırken bazı eşler daha da ileriye giderek yıkıcı kavgaya giderler. Yıkıcı kavga yukarıda söylediğim gibi eşlerin birbirlerine sert ve kırıcı sözler söylediği, öfke ve nefret gibi yoğun duygular yaşattığı, birbirlerine itmeden vurmaya kadar fiziksel şiddet gösterdikleri haldir.
Sorundan yıkıcı kavgaya dört aşamalı bu süreç bazı eşlerde adım adım gelişirken bazı eşler sorundan çok hızlı şekilde yıkıcı kavgaya geçerler. Ama her şartta eşler aralarındaki bu sürecin akışının farkına varmalıdırlar. Eğer eşler kendi tekrarlayan uzlaşmazlıklarının seyrini videoya çekip izleyebilselerdi, aynı senaryonun tekrar tekrar oynandığını görüp şaşırabilirlerdi. Evlilik terapilerimde eşlerin bu süreci nasıl yaşadıklarını anlamaya ve onların açıkça görecekleri bir hale getirmeye çalışırım. Eğer eşler kendi aralarında yaşadıkları bu sürecin akışının farkına varır ve niyetlenirlerse bu süreci durdurabilirler.
Yıkıcı kavgaya gidişi önleme müdahaleleri
Uzlaşmazlıktan yıkıcı kavgaya geçiş sürecini durdurmak için her aşamanın kendine özgü müdahalesi vardır. Uzlaşmazlıktan tartışmaya geçişi engellemek için derdini anlatma ve eşi dinleme çalışmasına ihtiyaç vardır. Kişi eşinin izzeti nefsine dokunmadan, onu kışkırtmadan, yaralamadan sorunu ortaya koymalıdır. Aynı zamanda eşinin bakış açısının nasıl olduğunu anlamaya çalışmalıdır. Tartışmanın kavgaya dönmemesi için eşi suçlamama, eleştirmeme, aşağılamama çalışması ile öfke kontrolü çalışması yapılmalıdır. Kavga aşamasında ulaşılmışsa tek yapılacak şey mola tekniği ile ara vermektir. Çünkü bu aşamada artık konuşma şansları kalmamıştır. Sakinleşmeleri için birbirlerinden uzaklaşmaları gerekir. Eğer işler yıkıcı kavga düzeyine de gelmişse kriz yönetimi ve aktif onarma gereklidir.
