Benim yaptığım sınıflamaya göre eşe karşı şiddetin altı ayrı biçimi var: Sıklık sırası en sık olandan en az olana doğru sıralarsak bu altı şiddet biçimi şöyle: Eşler arası itişip kakışmaya bağlı durumsal şiddet, öfke kontrolsüzlüğüne bağlı şiddet, alkol etkisinde şiddet, ruhsal rahatsızlıklara bağlı şiddet, psikopat eş şiddeti ve aldatmaya tepki olarak şiddet. Şiddetin bu altı şeklinin birbirinden ayırt edilmesi gerekir. Çünkü her biri ile baş etmenin farklı yolları var.
Bu yazıda bu altı şiddet türünün kısa bir açıklamasını vereceğim. Önümüzdeki yazılarımda da her birini daha ayrıntılı anlatacağım.
1-Eşler arası itişip kalkışma
Eşler arası şiddetin en sık görülen şekli budur. Yaklaşık olarak kadına yönelik şiddetin % 50’sini izah eder. Bu şiddet tipinde eşlerden biri şiddetin sebebi olabilecek öfke kontrol bozukluğu, alkol- madde bağımlılığı, ağır bir ruhsal hastalık, psikopatiye sahip değildir. Eşler arasında sorunlara bağlı geçimsizlik hali vardır. Karşılıklı sözlü atışmalar bir dönemden sonra itişip kakışmaya döner ve bu sırada da eşler arasında şiddet oluşur. Erkek genellikle fizik olarak daha güçlü ve daha agresif olduğu için, çoğunlukla şiddet erkekten kadına yönelik olur. Tersi de mümkündür.
2- Öfke kontrol problemleri
Eşe yönelik şiddette, öfkeyi kontrol edememe önemli bir yer tutar. Ani öfkelenme, öfkelendiğinde söz ve davranış kontrolünü kaybetme nadir görülen bir durum değildir. İnsanlar öfke kontrolü açısından farklıdırlar. Spektrumun bir ucunda oldukça sakin ve öfke kontrolü olan kişiler bulunurken, spektrumun diğer ucunda öfke kontrolü olmayan kişiler bulunmaktadır. Öfke kontrolü zayıf olan kişilerin eşlerine şiddet uygulama potansiyeli daha yüksektir. Bu kişiler kendi normallerine döndüklerinde yaptıklarından pişmanlık ve üzüntü duyabilirler.
3- Alkol etkisinde şiddet
Alkol sarhoşluğunun her türlü şiddet ve kaza ile ilişkisi açık ve bilinen bir durumdur. Örneğin alkollü iken araç kullanmak kaza riskini arttırır. Alkol aile içi şiddette de benzer bir rol oynar. Normal şartlarda eşine psikolojik ve fiziksel şiddet uygulamayan kişi, sarhoş olduğunda kırıcı sözler söyleyip, rezalet çıkarıp, fiziksel şiddet uygulayabilir. Ayık hale geldiğinde ise yaptığından pişman olup, tekrar alkol aldığında aynı şeyleri tekrar yapabilir.
4- Ruhsal hastalıklara bağlı şiddet
Toplumdaki ölümcül şiddetin %5’den azı ruhsal hastalıklar nedeniyle olur. Diğer bir deyişle şiddet suçunun çok az bir kısmı ruhsal hastalıklar sebebiyle olur. Fakat bir kişinin şizofreni, hezeyanlı bozukluk, mani gibi ağır ruhsal hastalıklar yaşaması şiddet üretme olasılığını arttırır. Örneğin 40’lı yaşlarda eşinin kendisini aldattığına yönelik hezeyanlı bozukluk geliştiren kişi, eşine karşı fiziksel şiddet uygulayabilir.
5- Antisosyal kişilik bozukluğu (psikopati) şiddeti
Psikopat kişilik özellikleri olan bir eşin, şiddeti eşi kontrol etmek ve yönetmek için bir siyaset olarak kullanmasıdır. Eşe yönelik ölümcül veya ağır şiddetin önemli bir kısmı bu kişilerden gelmektedir. Antisosyal Kişilik Bozukluğu’nun toplumda yüzde 1-3 arasında olduğu kabul edilir. Ayrıca antisosyal kişilik bozukluğu daha çok erkeklerde görülür. Bu sebeple bu tür şiddet daha çok erkeklerden kadınlara yöneliktir.
6. Aldatmaya tepki olarak şiddet
Aldatmaya tepki olarak oluşan şiddet tür olarak daha nadir olmasına rağmen, ölümcül sonuçlar doğurabilmesi açısından önemlidir. Bir eşin diğerini öldürmesinin en sık nedenlerinden biri, eş aldatmasıdır. Eşlerden biri diğer eşin kendisini aldattığını öğrenip, bunu “namus meselesi” olarak ele alıp, diğer eşi ve genellikle sevgilisini öldürmesidir.
